Tìm bạn trên rẻo cao

Hà Giang lần thứ hai trong năm nay. Tôi vốn không định đi đâu giờ này, công việc đang gặp rắc rối không nhỏ, mất ăn mất ngủ, lo lắng khôn nguôi, muốn định tâm mà suy nghĩ cũng không được vì đã nghĩ quá nhiều chẳng có gì để nghĩ thêm, những việc cần xử lý thì lại phải đợi đến thời điểm mà cũng chẳng phụ thuộc vào mình. Bó gối ngồi nhà chờ đợi cũng không được, vì nỗi lo lắng lớn quá đến nỗi chơi game cũng không ngon chuột phím. Thế nên quyết định gia nhập đoàn đi chơi Hà Giang này.

Đi chơi Hà Giang mà bằng một cái xe ô tô bảy chỗ, là một điểm trừ lớn đối với tôi. Leo lên xe ô tô mà mình không phải thằng lái, thì chỉ vài phút là tôi ngủ. Chuyến đi sẽ là, lên xe, ngủ, đến điểm dừng ngắm cảnh, xuống ngắm cảnh, lại lên xe, ngủ. Cứ thế cho đến hết lịch trình, và sự thể diễn ra đúng như thế. Nhưng không sao, vẫn vui.

Đội này, ngoài tôi và anh lái xe thuê ra thì có 3 anh già. Chắc chẳng phạm gì mà không ghi tên thật của các anh. Anh Hùng hơn tôi cả chục tuổi,  là bạn lâu năm của tôi, chơi từ thời còn ở bên Nga, không quá thân thiết vì vài năm mới gặp cafe một lần, nhưng cũng đủ quý nhau để làm một chuyến đi chơi cùng nhau. Anh Ba là bạn học thuở bé của anh Hùng, hai anh đi học cùng nhau ở phố phường Hà Nội. Còn một anh nữa, lớn hơn anh Hùng anh Ba vài tuổi, tên là Văn, là anh em thân thiết của hai anh. Các anh là bạn thân thiết của nhau, còn tôi là một chú em đi cùng. Các anh lo hết mọi việc, tôi chỉ việc leo lên xe, ngủ, uống rượu với các anh mỗi khi đến bữa ăn. Chẳng suy nghĩ gì, con đường xa xôi cũng khiến tôi gạt được những lo lắng sang một bên, kệ mẹ, tính sau, let it be John bảo thế, ngày mai là một ngày mới Scarlett bảo thế.

Đèo dốc cảnh vật Hà Giang thì không cần phải tả nữa. Lại đi trúng lúc lúa chín, ruộng bậc thang óng ả như lụa, ngắm rất đã mắt. Cảnh rất đẹp, thỏa mãn chuyến đi. Nhưng câu chuyện về những người bạn thơ ấu gặp nhau mới là chuyện vui của chuyến đi này.

***

Những thằng bạn thuở ấu thơ khác với những thằng bạn sau này lớn lên mới kết, thằng bạn ấu thơ có thể không còn thân nữa nhưng vẫn khiến chúng ta có cảm giác trìu mến khi nghĩ tới, như cách mà chúng ta vẫn trìu mến bản thân mình khi nhớ về những năm thơ bé. Như mấy tuần trước, con xe cổ lỗ của ông già bị chết máy giữa đường vắng trên Yên Bái, tôi đã alo cho thằng bạn hàng xóm và được nó tư vấn tận tình để sửa xe, dù mỗi khi có nhìn thấy nhau thì chúng tôi cũng chẳng biết nói gì với nhau ngoài câu chào và hỏi thăm khỏe chứ. Chuyến đi Hà Giang lần này, ngoài đi chơi, thì anh Ba có một ý định là tìm lại thằng bạn, đã 30 năm không gặp và mất liên lạc gần 20 năm.

Trong bữa cơm trưa, anh Ba bày tỏ ý định này. Anh Văn, anh lớn nhất trong đoàn, cùng với chòm râu đẹp của mình, kể cho mọi người nghe một câu chuyện tìm bạn. Chuyện như sau:

Chuyện thằng K và bạn nó.

Lần ấy bọn anh cùng vài thằng nữa có công việc trong miền Tây, thằng K nói có bạn ở chỗ này chỗ này, tiện đường anh em đi ngang, nên muốn tìm thăm bạn. Thằng K và thằng bạn nó dân Nam Định, hai thằng chơi thân hồi bé, K nhà bình thường nhưng thằng bạn là con nhà giàu, rất giàu. Sau này lớn lên K lên Hà Nội học, không gặp thằng bạn nữa, nhưng vẫn có số điện thoại thỉnh thoảng gọi điện thăm hỏi nhau. Theo những gì nói chuyện qua điện thoại, thì thằng bạn rất ổn, vào trong miền Tây lập nghiệp, lấy vợ đẻ con, cuộc sống không quá giàu sang nhưng ổn định sung túc. K gọi điện cho bạn, hẹn sẽ qua chơi, thằng bạn hẹn sẽ đón ở bên đường.

Đến điểm hẹn, bên đường cái, K xuống xe nhưng không thấy bạn đâu, chỉ có hai ba anh lao động đứng bên kia đường trông vất vả khắc khổ. K rút điện thoại gọi, một anh lao động cũng rút điện thoại ra, nhận ra nhau qua số điện thoại chứ nhìn mặt chẳng còn nhận ra bạn mình. Thằng bạn dẫn anh em đi tới nhà nó. Từ đường cái, rẽ vào một con đường nhỏ hơn, rồi rẽ vào một đường nhỏ hơn nữa, nhỏ hơn nữa… cho tới khi đến trước một mái nhà. Thằng bạn mời anh em vào nhà, nhà giống một cái lán nát hơn là nhà, ngoài ba bốn cái ghế thì chẳng có đồ đạc gì cả, uống chén nước suông rồi hỏi thăm qua loa đôi câu, K cảm thấy bất tiện nên cáo là anh em còn có việc bận, đến biết nhà được rồi, đằng nào giờ vợ con thằng bạn cũng không có nhà, hẹn chiều nay ra quán ăn nhậu cùng cả gia đình thằng bạn. Thằng bạn nhận lời.

Chiều anh em tới đón, thằng bạn ăn mặc sạch sẽ, vợ nó mặc đồ rẻ tiền thôi nhưng diện như đi hội, hai đứa con cũng mặc áo mới. K bảo thằng bạn dẫn ra quán nhậu nào ngon, chuẩn. Thằng bạn dẫn tới một cái vỉa hè, dăm ba cái ghế đẩu, quán nhậu cỏ thợ thuyền. Anh em bảo, không được, hôm nay lâu ngày hội ngộ, phải đi nhà hàng.

Hình như vợ thằng bạn chưa được đi nhà hàng bao giờ, dù nhà hàng cũng không phải quá sang trọng gì cả. Con vợ nó ngồi, lấy bát đũa lau cho anh em, tay cứ run lẩy bẩy. Hai đứa trẻ con mắt tròn mắt dẹt nhưng giữ phép ngoan ngoãn ngồi yên. Bọn anh biết ý, vẫy nhà hàng bảo mang ngay ra hai cái đùi gà trước để cho trẻ con ăn đỡ đói. Đùi gà được mang ra. Hai đứa trẻ ngồi phăng phắc như đóng đinh trên ghế. Bố mẹ chúng cũng vậy. Bọn anh bèn đưa đùi gà cho chúng, ra lệnh, ăn đi, nhanh! Thế là chúng ăn, các em có tưởng tượng được không, như trong phim ấy, hai đứa bé cầm ngang cái đùi gà của mình, gầm gừ gặm soàm soạp như hai con sói con bị bỏ đói.

Bấy giờ thằng bạn thằng K ngồi nhìn hai con ăn thịt gà, rồi không màu mè thể diện hão nữa, vừa uống rượu với anh em vừa kể lể lại chặng đường lưu lạc, làm sao mà từ con nhà giàu có lại phiêu bạt đến đây, cuộc sống vất vả ra sao, nghèo túng thế nào, bế tắc làm sao.

Cuối tiệc, chia tay, K và bọn anh gửi cho vợ chồng thằng bạn ít tiền trong phong bì, để gọi là cho các cháu. Thằng bạn nhận. Hai thằng hẹn nhau tiếp tục giữ liên lạc rồi có gì còn san sẻ chăm sóc nhau phần nào.

Đấy là chuyện đi tìm cố nhân mà anh đã chứng kiến. Chú Ba có thường liên hệ với bạn không, có khi qua điện thoại thì tưởng nhau ổn lắm, mà khi gặp mới rõ được các chú ạ.

Nghe chuyện xong, anh Ba nói, em mất liên lạc với thằng Vinh này lâu lắm rồi, nhưng qua người quen kể qua thì biết là nó vẫn đang ở Hà Giang này, làm nghề chạy xe tải. Cuộc sống chắc cũng vất vả. Hà Giang nhỏ lắm, nhất là những người sống ở đây lâu năm, chắc dễ tìm thôi.

Lát sau rượu ngà ngà say, anh Ba ra đầu quán hỏi mấy người đàn ông ở đấy, có biết Vinh thế này thế này nhà ở dốc Mã Tim không. Có anh trả lời không, anh Ba đang phê phê, lại đang máu tìm bạn quá, bèn quát “Thế là thế nào, ông bảo ông ở Hà Giang từ bé mà không biết thằng Vinh là thế đéo nào, ông có bị làm sao không đấy!”. Cứ như thể cả thiên hạ phải có trách nhiệm biết bạn Vinh của anh, may ông kia cũng hiền không bật lại gì. Anh Ba bèn ra cửa quán, gọi xe ôm, yêu cầu đi một vòng Hà Giang tìm cho tôi số điện thoại thằng Vinh. May quá, anh chủ quán nghe chuyện, biết tới nhân vật đang nói, bèn nhận tìm hộ và một lúc sau đã đưa được số điện thoại của anh Vinh cho anh Ba. Hai anh alo cho nhau, “tao Ba đây, khỏe chứ, Ba nào Ba nào cái gì, thằng Ba đen đây…” Cuối cùng sau một hồi hai anh cũng nhận ra nhau thằng nào là thằng nào, và hẹn nhau tối mai gặp ở Đồng Văn uống rượu, vì anh Vinh đang chạy xe tải mãi trên Mèo Vạc.

– Thế là tìm được đúng người rồi chứ gì? Anh Văn hỏi.

– Vâng – anh Ba trả lời – đúng thằng bạn em rồi. Nó đang chạy xe tải ở tít đâu gần biên giới cách Mèo Vạc tới mấy chục cây.

– Uh, anh Văn bảo, rút kinh nghiệm chuyện nãy anh kể, trao đổi qua điện thoại không biết đâu phải gặp mới biết được.

– Em nghĩ nó cũng sống ổn thôi, nhưng chắc vất vả.

– Anh lại nghĩ mai mình phải mời bạn em ở cái quán nào đàng hoàng. Không thằng Vinh đấy nó thấy anh em nhếch nhác nó lại rút ví bo cho anh em mỗi thằng một triệu cầm về thì bỏ mẹ. Hê hê.

– Hê hê.

***

Năm 1987, nghỉ hè hết phổ thông, thanh niên trẻ trâu dân phố cổ Hà Nội mười bảy tuổi tên Ba khăn gói lên Hà Giang thăm bạn. Bạn của Ba tên là Vinh, hai thằng là hàng xóm bạn nối khố, gia đình cũng chơi thân với nhau. Mẹ của Vinh mất sớm, bố của Vinh nuôi chị gái và Vinh được mấy năm thì bắt đầu đi làm ăn xa, rồi cưới một người vợ thứ hai ở mãi trên Hà Giang, đẻ ra một đứa con gái nhỏ, rồi đón các con lên. Hai gia đình thân nhau nên cha của Vinh vẫn giữ liên lạc và có một đôi lần Vinh cũng được về Hà Nội chơi với Ba.

Năm ấy Ba đón xe lên Hà Giang, đi lâu lắm mới tới. Vinh nghèo chẳng có tiền. Ba có ít tiền dặn lưng, hai thằng ăn uống rượu chè lung tung beng một hai tuần, tới khi hết tiền thì Vinh lại dẫn Ba đi nhậu chịu. Ngày cuối, hết quán cho nhậu chịu, hết cả tiền mua vé về Hà Nội. Ba cởi cái áo khoác được coi là sành điệu hồi đó, nhờ Vinh dẫn đi bán, đủ tiền mua vé xe khách về nhà.

Sau đó, thỉnh thoảng vẫn gọi điện thoại bàn hỏi thăm nhau. Tới năm 99, 2000, cả hai thằng đều lấy vợ, có gọi điện thoại bàn báo tin chúc mừng nhau. Rồi dần dần điện thoại bàn không ai dùng nữa, điện thoại di động thì không cập nhật, ai cũng bận rộn vợ con mưu sinh, mười sáu mười bảy năm rồi mất liên lạc. Một hai lần đi ngang qua Hà Giang, Ba có ghé qua dốc Mã Tim hỏi thăm bạn, nhưng không liên lạc được.

***

Năm 2016, tháng Chín, lúa đang ngả từ xanh sang vàng óng trên các triền đất nhỏ hẹp rải rác trên cao nguyên đá Hà Giang, thủy điện Nho Quế đã xây được khá khá, từ đỉnh đèo có thể ngắm nhìn rõ con ngáo ộp bê tông này và có thể tưởng tượng khi nó xong thì nó giết tươi con sông Nho Quế dịu dàng tội nghiệp như thế nào… Vinh đang chở hàng ở một điểm chất ngất trên đỉnh núi đối diện với đèo Mã Pí Lèng, mà từ đập thủy điện đi lên đó phải hơn bốn mươi km. Mãi đến 10h đêm Vinh mới về tới Đồng Văn, tới quán rượu bên đường, gặp thằng bạn cũ là thằng Ba và mấy thằng bạn của Ba.

Vinh cao lớn dềnh dàng, tấm lưng gù gù như gấu, hai cánh tay như hai cái càng cua lúc nào cũng khuỳnh khuỳnh như đang vặn vô lăng, mắt lá răm lúc nào cũng như cười, miệng hơi méo dùng để cười cũng rất dễ thương mà nếu dùng để chửi nhau chắc chắn cũng sẽ rất ấn tượng. Vinh vào quán, bắt tay Ba và anh em, ngồi xuống uống rượu, từ tốn thăm hỏi, kiệm lợi, cười là chính, như thể không phải mấy chục năm mà mới chỉ mấy chục ngày gặp lại nhau.

Chúng tôi uống với Vinh và Ba vài chén rượu, làm quen với Vinh, rồi để đôi bạn rủ rỉ tâm sự uống với nhau, anh em chuyển qua uống rượu chém gió với ông chủ quán nhậu, bày tỏ niềm hâm mộ với ông chủ quán 50 tuổi mới lấy cô vợ 23 tuổi cực trắng trẻo xinh xắn. Rồi rút đàn ra hát hỏng từ nhạc rock cho tới nhạc vàng, um cả khu phố Đồng Văn vốn đã mất hẳn cái vắng vẻ của phố núi mà thay vào đó là sự xô bồ.

Say sưa, anh em kéo nhau về khách sạn, chân nam đá chân xiêu. Vinh và Ba khoác vai nhau gục gặc đi trước, tới khách sạn, hai anh thuê thêm một phòng riêng nữa để khỏi phiền anh em, tiếp tục ngồi hàn huyên cho đã những câu chuyện xuyên từ kỷ niệm Hà Nội 198x cho tới thời thanh niên vất vả và thời trung niên bây giờ. Sáng, anh Vinh lên xe tải đi sớm, về Hà Giang. Chúng tôi tiếp tục lịch trình như đã định và hẹn ăn tối ở Hà Giang cùng gia đình anh Vinh.

***

Chiều tối, hết chuyến du lịch qua các điểm đẹp của Hà Giang, tôi nằm như con tôm ngủ được vài giấc ở băng sau, thỉnh thoảng dậy ngắm cảnh với các anh già, thì tới thành phố và vào thăm nhà anh Vinh.

Chào nhau chưa dứt lời, anh Vinh ngoắc thằng con trai mười sáu tuổi của mình, thằng con giai hai tay xác ra hai can rượu to đùng mỗi can 20 lít. Anh Văn nói với anh em, bỏ mẹ rồi, bạn thằng Ba tưởng anh em là bợm nhậu, thương quá nên cho cả đống rượu thế kia. Lát sau anh Văn lại nói, bỏ mẹ rồi, anh đã bảo mà, qua điện thoại không thể biết được đâu, cứ phải tới nhà mới biết. Thì ra anh Vinh nhà mặt phố, đất to đùng, đang xây một cái nhà mấy tầng phía trong, phía ngoài chỉ để đậu xe tải.

Anh Vinh mời đoàn chúng tôi đi nhậu thịt dê, lại uống rượu, rượu hơi nồng và tôi uống cầm chừng không vào lắm. Nhưng hai anh bạn già kia, anh Vinh và anh Ba, vẫn uống thùm thụp. Như thể nói bao nhiêu lời cũng không đủ mà chỉ có rượu mới tải được nỗi niềm cố nhân nhiều năm gặp lại. Chị anh Vinh cũng tới quán để gặp anh Ba, em gái anh Vinh cũng tới quán để gặp anh Ba, họ vẫn thân tình như anh chị em trong nhà dù sau biết bao năm xa cách. Đường còn xa, nên nhậu không kịp say, phải chia tay để còn đi 320km về Hà Nội kịp trước nửa đêm.

***

Đấy là chuyện của anh Ba gặp lại bạn cũ của mình là anh Vinh. Chuyện chẳng có gì mà thấy lòng rất vui.

Trong cuộc rượu ở Đồng Văn, vodka thì quá ngon mà hứng khởi vì câu chuyện anh Văn kể, trong chuyến đi Mỹ khi gần hết tiền rồi anh đã dốc cạn túi mua vé trực thăng đi thăm hẻm vực Grand Canyon, tôi đã thổ lộ ước mơ được một lần chạy xe xuyên Mỹ trên route 66 huyền thoại của Jack Keroac, thổ lộ với anh Hùng ước mơ được một lần đi xuyên Siberi dọc từ Tây sang Đông nước Nga. Ôi giời, quên bố mất là mình đang gặp phải khó khăn như thế nào. Quên bố mất là khả năng tèo con mèo là rất cao, và cần nghĩ tới việc nếu có gì thì lên Sapa chăn lợn với con anh Chư.

Biết đâu được, Let it be John bảo thế, mà ngày mai lại là một ngày khác Scarlett nói rồi, cuộc sống là một hành trình mà dẫu thông minh hay ngu ngốc tốt đẹp hay khổ sở thì niềm vui đều là ở trên đường cả, lo làm gì về kết quả. Tôi đã sẵn sàng với thất bại nếu nó xảy ra, bởi vì trên Mèo Vạc chợ phiên bọn nó vẫn quây quần vui tươi với mỗi một chai rượu, vì trên rẻo cao đối diện Mã Pí Lèng anh Vinh vẫn coi chặng được 150km về Hà Giang không khác gì đi từ Thụy Khuê về Hàng Đào, vì anh Ba thì vẫn luôn tin rằng cả cái Hà Giang rộng lớn này thằng nào cũng có trách nhiệm phải biết tới thằng bạn ấu thơ của anh.

Đường lên Lũng Cú gặp đúng lúc lúa vàng đẹp quá. Mấy ông kia chụp được bao nhiêu ảnh đẹp, mình trình còi nên chỉ làm cái đánh dấu mà thôi.