bàn về chữa mẹ nó lành

Cũng như những từ ngữ điệu đà rổn rảng hoặc so deep khác (mà cứ thỉnh thoảng lại trồi lên như một thời thượng) như an yên, hoang hoải… từ “chữa lành” là một từ tôi rất ghét. Có lẽ phải ghét gần bằng ghét mái tôn Ốt-xnam, thủ phạm gây ra sự xấu xí đồng bộ trên mọi miền tổ quốc.

Mấy nay facebook chỗ nào cũng đi du lịch chữa lành này kia, tất nhiên là người ta đùa troll là chính, nhưng cũng phải thấy sự phổ biến của từ này. Đặc biệt, nếu mà theo dõi các kênh podcast (tôi dạo này hay nghe podcast cho vui trong lúc làm việc), thì thấy đề tài chữa lành rất phổ biến, và rất nghiêm túc. Cứ làm như, một tâm hồn bị tổn thương, một trái tim lạc lối bệnh hoạn, là một cái gì mới mẻ lắm. Phật bảo rồi, đời là bể khổ, sinh ra là khổ rồi, kêu gì kêu lắm.

***

Có người nói, khá đúng, lao động sẽ chữa lành. Đói vàng mắt ra và phải lao động kiếm từng bữa ăn, tự nhiên sẽ lành hẳn, khỏi chữa. Có người còn nói hay hơn, rằng lao động cực nhọc khổ cực thì những phút giây nghỉ ngơi, giải trí, thưởng thức văn nghệ, sẽ khiến tâm hồn thoải mái. Còn rảnh quá, hoặc ngồi phòng lạnh gõ máy tính lướt mạng nhiều quá, thấy tâm hồn rách nát, thì lao động sẽ khiến cân bằng lại.

Hay thì có hay, nhưng theo tôi thì chưa trúng lắm.

Năm nay thằng con lớn của tôi thi cấp ba. Nó học trường tư từ bé, cấp ba muốn về trường công. Cái trường công mà nó nhắm tới, là trường cũ của bố mẹ nó, có điểm chuẩn năm ngoái là 42 điểm. Cái trường đểu mà cũng 42 điểm, tức là Toán phải 9, Văn phải 8, Anh phải 8, du di tăng giảm mỗi môn trong phạm vi đó. Điểm đéo gì mà cao thế. Điểm chuẩn của một trường khá ở quận, mà còn như thế, không hiểu các trường top thì thế nào. Mà điểm chuẩn cao, tức là đứa nào thi môn gì cũng 8-9 cả. Hai phần ba trẻ con ở Hà Nội sẽ thi được 8-9 điểm các môn để vào trường công. Bọn chúng toàn là thiên tài cả hehe.

Y như bố mẹ chúng, đều là những người thành đạt.

Những cặp vợ chồng ở cái thành phố này, cặp nào cũng đã đang sẽ có một căn nhà, một cái ô tô, tiêu chuẩn trung lưu là như thế. Một năm đi du lịch hai lần. Chuyện này không quá khó với dân văn phòng, vợ chồng thu nhập hơn ba mươi triệu/tháng. Dùng công cụ ngân hàng, rồi cha mẹ ở quê cho vay dài hạn một phần. Thế là có. Và thế là bắt đầu một vòng quay bất tận, trả nợ ngân hàng, tiết kiệm, bám trụ chắc nịch ở cái ghế người ta trao cho mình ở cơ quan/công ty, tiếp tục phấn đấu, tham gia những cuộc nhậu bất tận, vừa nhậu vừa liên tục đặt câu sao cho đúng ngữ cảnh và phải vô nghĩa.

Nhà thì chẳng có lúc nào mà chăm sóc nó và cũng ít thời gian tận hưởng nó, về tới nhà là phờ râu rồi. Xe thì chỉ để dịch chuyển lục tục qua những bãi đậu xe khổng lồ giờ tan tầm. Ngày lễ ngày nghỉ đi du lịch, thì lại gia nhập vào một đám đông tan tầm khác, dịch chuyển theo đám đông ấy từ địa bàn này sang địa bàn khác.

Chúng ta đều thành đạt theo cách đó, tầm ngoài ba mươi tuổi ai cũng thành đạt thế cả, như một đứa trẻ thi lên cấp điểm nào cũng 8-9. Nhưng rồi tiếp theo là gì. Phấn đấu lên đến sếp tổng, thì một đơn vị chỉ có một thằng thôi, mà lúc nào cái ghế ấy cũng có một thằng hổ báo đang ngồi. Phấn đấu có một căn penthouse hay biệt thự song lập dù nhà này song phi phát sang nhà kia, thì cũng quá đắt tiền. Con xe cỏ này đi mãi rồi, ước chi mình có con BMW 7 chỗ. Con mình học trường tốt rồi, nhưng mà tiếp theo thì sao, ước gì nó xin được học bổng Mỹ Ivy League. Những ước mơ lành mạnh ấy đều bị chặn lại bởi thực tế. Cá chép không thể hóa rồng.

Không người con gái nào để thương yêu
Không có người đàn ông nào để trọng
Không có kẻ thù nào để ác
Không có tội lỗi nào để phạm
Không có cả một nỗi buồn để khóc
Cũng chẳng có chiến lũy nào để chết
Chúng ta làm gì cho hết buổi chiều nay?”

Một chiều chủ nhật, thi sỹ Lưu Quang Vũ ngồi nhìn chén rượu khê của mình trên bàn, và viết những câu thơ trên. Anh đã có một căn chung cư trên tầng 17, một cái ban công có năm chậu cây, thỉnh thoảng chúng nở hoa và vợ anh chụp ảnh post facebook, được số like khoảng 30% trên tổng số friend. Sao xưa cô dịu dàng thế mà giờ đanh đá thế nhỉ, theo những gì cô giãi bày với tông giọng hơi cao thì anh có dường như đã làm khổ cả đời cô. Anh có một con xe KIA để hàng ngày anh bò qua những ngã tư, cái xe đã tậu 8 năm và anh cảm giác nghe nhạc trên xe giờ nó không còn hay nữa. Con trai và con gái anh khá ngoan ngoãn, dù đôi khi chúng khá láo, chúng năm nào cũng là học sinh giỏi như cả lớp của chúng, nhưng anh biết chúng không có tài cán gì. Sếp anh năm sau về hưu, cũng có thể anh sẽ được chọn, nhưng cùng anh thì có tới mấy trưởng phòng khác.

Điều buồn nhất, là hôm nay đã là chủ nhật rồi. Lưu Quang Vũ uống hết chai rượu này, mai lại phải đi làm rồi.

Và Lưu Quang Vũ cảm thấy mình cần chữa lành, anh đeo tai nghe, tiếp tục uống rượu, và nghe một vị trọc đầu đẹp trai nói năng nhẹ nhàng và hay ho. Ông ấy nói rất hay, rất đúng, chỉ có điều sáng mai là họp giao ban và tổ cụ bọn nó chứ cái dự án xương xẩu này bọn nó đẩy bố mày đây ra chịu trách nhiệm.

***

Ai cũng mong chữa lành, vậy tổng thể chúng ta rách nát đến thế sao. Làm gì có bà ngoại nào hiền từ và dịu dàng đến thế, nếu đời bà không trải qua bao đắng cay. Làm gì có ông nội nào chiều cháu và cười với cháu như trẻ con ngang hàng, nếu ông ta không từng rách nát. Chẳng có đứa trẻ nào lớn lên mà không có vết thương lòng đâu đó. Không có người phụ nữ quyến rũ nào có khả năng điều khiển đàn ông chỉ bằng một liếc mắt, mà chưa từng bị đàn ông chà đạp. Không có thằng Don Juan nào chưa từng bị đàn bà làm cho điêu đứng khốn khổ. Không có người mẹ nào sinh ra đã là mẹ. Không có anh hùng nào sinh ra đã là anh hùng.

Ai cũng buồn bã và vui sướng, ai cũng hạnh phúc và khổ đau. Người ta cứ phải đi qua những điều đó và đồng ý với những điều đó một cách giản dị, để có thể cân bằng với chính mình.

Về tổng thể thì loài người đã phá vỡ cân bằng sinh thái của cái trái đất này, đẩy những loài khác vào diệt vong và cùng với đó tự làm mình khốn khổ. Về mặt cá nhân thì chúng ta đang tồn tại bằng những điều kiện mà tự nhiên vốn không cấp phép. Ta được cấp phép bởi đồng loại, vì thế ta phụ thuộc vào bọn chúng.

Kinh tế và y tế đã quá tốt, khiến hầu hết những đứa trẻ đều được sinh trưởng đến tuổi trưởng thành, bất kể với thể trạng tự nhiên mà chúng có, chúng sẽ không thể lớn nổi. Rất nhiều loại bệnh tật mà chúng ta sợ hãi, hồi xưa chả ai sợ vì cơ bản hiếm người sống được đến lúc những bệnh đó sinh ra. Không chết vì đói hoặc vì bị xiên, là tốt quá rồi ơn Đảng ơn chính phủ.

Giáo dục phổ thông quá tốt, khiến ai cũng nghĩ mình hiểu được Niu-tơn, thậm chí Anhxtanh cũng hiểu luôn. Âm nhạc vang lên khắp mọi nơi, nên ai cũng nghĩ mình biết nghe nhạc. Văn chương đầy rẫy, khiến ai cũng thấy mình am hiểu văn chương và có văn hóa đọc, dù thực ra chỉ là kỹ năng đánh vần nhanh và rảnh nên đánh vần được nhiều. Một đêm mưa, biết bao giọt mưa mùa hạ đã rơi trên chiếc lá khoai của chúng ta.

***

Entry này thật ra tôi đã viết mấy lần, thấy không ổn lại bỏ, không biết hôm nay có bỏ hay không. Chả hiểu sao bây giờ tôi thấy hễ có ý kiến về bất cứ cái gì, thì cũng là sai rồi.

Tôi nghĩ chúng ta là những đứa trẻ chả biết cái gì nhưng đều đạt 8-9 điểm, cô giáo bắt ta phải thế và xã hội buộc ta phải thế. Chúng ta rơi vào một cái bẫy, ở trong cái bẫy đó, mọi sự đều không như ta muốn, nhưng ta với bọn nó cứ dập dềnh với nhau thế. Chẳng có gì để vượt qua, chẳng có cái giá nào nên trả. Chúng ta cứ sống trong các phép so sánh lẫn nhau.

Thật ra, để an yên, để chữa lành, chúng ta không nên so sánh mình với những đứa trẻ khác. Kệ mẹ chúng nó, tự khắc ta sẽ được chữa lành. Đừng quan tâm cái tôi của mình nữa, kệ mẹ nó. No đói của mình, vinh nhục của mình, vợ chồng của mình, con cái của mình, và bản thân mình, thảy cứ đều coi là vớ vẩn. Thơ ca tiếng Việt có những câu hay như thế này:

Người đi? Ừ nhỉ, người đi thực!
Mẹ thà coi như chiếc lá bay,
Chị thà coi như là hạt bụi,
Em thà coi như hơi rượu say.

Biết bao là tình yêu chứa trong mấy câu thơ này, mà chỉ thà như hơi rượu.

***

Cuối cùng, một cách nghiêm túc nhất có thể cho một cái entry, tôi đề xuất một biện pháp chữa lành. Đó là mỗi khi thấy cần chữa lành, tức là trong lòng thấy cái gì đấy rách nát, không ưng ý, gì gì đấy, thì anh em cứ bán mình cho một trong ba thứ vô bổ nhảm nhí nhất của loài người, đó là khoa học, nghệ thuật, và tâm linh. Ba thứ này đều vô tri như nhau cả. Chúng đều kỳ vỹ, long lanh, và đều ngớ ngẩn. Chúng chỉ tồn tại trong những huyễn tưởng của chúng ta.

Buông mình vào một trong ba thứ đó một cách nghiêm chỉnh, đào sâu nó với những gì mình có, ngày hôm sau đào sâu hơn một tí, thế là chúng ta có thể tiêu pha một cách hào phóng cả cuộc đời mình, không cần biết lá bài này khiến ta thắng hay thua. Không cần căng, cuối cùng kiểu gì chúng ta cũng nhẵn túi, lặng lẽ rời bàn, đăng xuất, để lại một cái username vô nghĩa trong cơ sở dữ liệu của casino.

Nhân chuyện quấy rối

Mấy bữa nay trên mạng ồn ào vụ Nhã Nam, tôi đọc chả sót cái gì, thỉnh thoảng thả like cho những ai nói phù hợp với suy nghĩ của mình, ngu gì lên tiếng nơi công cộng khi mình nghĩ ngược trend, đang bận không có thời gian cãi chửi nhau. Tuy nhiên cái vụ việc này không phải chuyện tầm phào vài hôm sẽ qua đi, tôi thích tiếp tục theo dõi.

Một điểm thú vị mà tôi quan sát thấy, là trong số friend facebook của tôi, một số bạn từng nhảy cồ cồ ý kiến và share và cãi nhau ầm ĩ trong một số vụ việc trước đây (sau đó bị việt vị tẽn tò), lần này không thấy ý kiến mấy. Có thể các bạn đã kinh nghiệm rồi. Mấy bà mẹ trong phim Hàn đã dạy đi dạy lại chúng ta, là đừng có nhẩy lên vội, từ từ suy xét, để cơn bức xúc qua đi. Bức xúc không làm ta vô can, nhưng mà khi ta hết bức xúc thì hóa ra vô can thật. Nói tóm lại là nên thiền một tí, phật pháp một tí, chữa lành một tí, và nhân ái một tí.

Có hôm Jesus đi nhậu về, thấy đám đông đang hò hét đòi ném đá một người phụ nữ phạm tội, mấy bạn nhậu hỏi ý kiến Jesus. Jesus thủng thẳng bảo, mấy thằng chúng mày, cả bọn kia nữa, đứa nào trong sạch không tội lỗi thì cứ lấy đá mà ném cô ta. Jesus hoành, ai cũng nể, nên thôi cả mấy thằng bạn lẫn đám đông không ai ném người đàn bà nữa. Tản đi hết cả. Còn lại Jesus và người đàn bà, cô ta cảm ơn Jesus. Ngài nói, thôi cô về đi, sau này đừng phạm tội nữa. (Trích láo Tân ước đọc lâu không nhớ cụ thể).

Ở đây có 2 chi tiết hay, một là lời của Jesus quá hay ai cũng nhớ, còn hai là lời dặn của Ngài, sau này đừng phạm tội nữa. Jesus đoán rằng, chắc là đúng thôi, không có lửa sao có khói, rằng người đàn bà đã phạm tội nên mới bị đấu tố. Ngài bảo vệ cô ta bằng luân lý và dẹp đi cái độc ác của người đời, nhưng Ngài cũng căn dặn cô đừng tiếp tục phạm tội, nếu như, cô đã phạm.

Ở vụ việc Nhã Nam, cho đến nay vẫn không có thông tin cụ thể về mức độ của hành vi (được bên thứ ba cho rằng) quấy rối tình dục. Có thể có, có thể không, có thể rất kinh tởm, có thể chỉ hơi kinh. Thế mà cả cộng đồng mua sách (đọc hay không thì không biết) nhảy lên ném đá nhân vật chính và muốn ném chìm cả doanh nghiệp. Để trừng phạt ông giám đốc, họ còn đòi tẩy chay cả nhà sách và những cuốn sách. Họ không muốn ông chủ ấy vẫn tiếp tục kiếm được tiền từ làm sách. Nhưng đồng thời, họ sẽ làm phương hại đến những người lao động trong doanh nghiệp ấy, cả những tác giả, những dịch giả, và cả những người đọc khác.

Ở nhiều vụ việc khác, người ta ồn ào lên rằng phải áp dụng nguyên tắc suy đoán vô tội. Ở vụ việc này, nhiều nhiều những ý kiến cho rằng QRTD là rất khó có bằng chứng, là nạn nhân rất khổ sở và cần được bảo vệ… Thế cứ hễ ai bị tố là treo người ta lên ngọn cây luôn sao. Đáng lý ra, cách bảo vệ nạn nhân tốt nhất là đấu tranh trực diện, công khai. Bị quấy rối chứ có phải bị hiếp dâm đâu mà ngại. Sự công khai và trực điện đấu tranh, sẽ khiến cho những nạn nhân khác ở đâu đó thấy rằng, cứ chửi bỏ mẹ thằng quấy rối đi, có trăm triệu người ủng hộ. Bọn quen thói quấy rối cũng sẽ lấy làm sợ hãi, e dè, thôi chịu khó đóng vai lịch thiệp lành hơn.

***

Tôi bàn tán với vợ về vụ này, con gái 13 tuổi dỏng tai lên nghe lỏm, rồi hỏi, chuyện gì thế ạ. Tôi bảo thẳng, một ông người nổi tiếng bị tố cáo quấy rối tình dục. Nó đã được dạy chuyện đó là chuyện gì, cười cười hơi xấu hổ. Tôi bảo, nếu có đứa nào quấy rối con, cứ hét to lên và chửi bỏ mẹ nó đi. Nhìn mẹ đấy, đanh đá như thế, làm gì có thằng nào dám.

Về chuyện quấy rối và ghẹo gái, phải kể chuyện anh bạn thân hồi cấp ba của tôi. Năm ấy cũng đã chuẩn bị tốt nghiệp lớp 12 rồi, anh ngồi vắt vẻo trên con cuốc ghẻ trước cổng trường, xung quanh có bọn tôi và vài bạn nữ trong nhóm. Một cô bé xinh xẻo đạp xe qua. Anh cợt nhả gọi, em ơi em xinh thế, dừng lại đây đi. Cô bé kia không thay đổi tốc độ đạp xe, chỉ ngoảnh mặt sang nhìn thẳng vào anh, chửi to dõng dạc vang vọng  cả con đường vắng “ĐM thằng mặt L”. Vãi đái gái Hà Nội. Bọn tôi cười hô hố, mấy cô bạn gái thì cười ha há xong ra hỏi là trêu gái vui thế đợi xem có em nào qua trêu tiếp đi. Anh bạn tôi từ đó trở nên lịch thiệp, không bao giờ trêu ghẹo các bạn nữ, nhậu nhẹt cũng không đùa tục tĩu bao giờ, không pha trò phiếm chỉ tình dục, vân vân… Không chỉ anh ấy mà mấy thằng bọn tôi cũng được học bài học lớn.

Chuyện giai gái là thiên kinh địa nghĩa, phân tích phức tạp thì vô cùng nhưng nói gọn lại cũng chỉ có một chuyện. Biết bao nhiêu luật lệ, luân lý và đạo đức chỉ để quy định người ta hành xử phù hợp với xã hội, cụ thể là xã hội hiện hành. Mọi luật lệ, không chỉ riêng luật về giai gái, cũng đều như cái đèn đỏ ở ngã tư, người thì tuân thủ người thì ngó quanh không có công an là vượt. Có người tuân thủ đèn đỏ tuyệt đối nhưng lại vi phạm nồng độ cồn, hoặc lái xe lấn làn. Ranh giới giữa các mảng màu là rất mong manh. Bóng đá còn phải có VAR không thì cãi nhau òm tỏi. Có VAR rồi dường như lại bớt đi sảng khoái. Nhưng rõ ràng minh bạch vẫn tốt hơn, việt vị chỉ một ly cũng là việt vị, đành chấp nhận.

Nếu người ta cứ quan niệm rằng QRTD là rất khó xử lý, không thể bắt vạ được thủ phạm, không thể đấu tranh công khai thẳng thắn, thì chỉ có cách là đấu tố. Hoặc tệ hơn, là biết không bắt vạ được vì thiếu bằng chứng, thì đấu tố tùy tiện.

Thế tốt nhất là chúng ta cứ theo các cụ ngày xưa, đến tuổi thì cha mẹ kiếm bà mối, xong hai bên thấy hợp lý, thì ký kết hợp đồng, cả làng cả tổng chứng kiến, rồi động phòng hợp cẩn. Khỏi đầu mày cuối mắt, khỏi tán tỉnh tà lưa, khỏi ném đá dò đường, khỏi băn khoăn cân đong tình ý đối phương. Thế là cũng chẳng có chuyện tình nào cả, các nhà thơ hết tứ để gieo vần, các nhà văn hết chuyện éo le để kể, nhà sách cũng vì thế đóng cửa luôn. Nếu không có chuyện giai gái tình tứ yêu-ghét lộn xộn chả biết đâu mà lần, văn chương tiêu tùng là một chuyện, mà người ta cũng chẳng cần đọc sách self-help hay làm giàu làm cái gì. Không yêu đương gì không cần cạnh tranh gì với thằng nào, thì ngủ với chơi game chứ phát triển với làm giàu làm cái khỉ gì.

Vài dòng giải trí, cũng không được logic mấy. Cơ bản là giờ tôi ngồi trong hang, cả ngày không ra đường không gặp ai, an toàn. Tuy vậy mỗi sáng chở vợ đi ăn sáng, cũng vẫn phải rất cân nhắc đoán xem hôm nay cô thích ăn phở hay ăn bún.

Một lát cắt

Lại một trận thua to, siêu hậu vệ tự phong mắc lỗi trực tiếp dẫn đến hai bàn thua, dù còn lại thì chơi khá ngon. Thôi thì cũng cắt được nhiều quả và có một pha tước bàn là để cho thằng tiền đạo trẻ trâu đối phương hiểu rằng bóng đá mà cứ hùng hục cậy trâu như thế chỉ có ăn đòn, anh mày, à chú mày, hồi trẻ con bị đánh nhiều rồi.

Dạo này cứ khuya là thèm viết, ước lượng thời gian và năng lượng suy nghĩ không đủ để viết cái của mình, nên đành bỏ đó để phần mềm chạy nền nó xử lý dần. Viết là một việc rất tốn năng lượng và đòi hỏi không có ruồi. Để viết một đoạn, mình sẽ phải cần một chút thời gian để dẹp hết các vấn đề hiện tại hiện sinh, rồi thả mình vào một không gian khác, trở thành nhân vật và hành động nói năng như nhân vật. Nếu không, nó sẽ giả tạo ngay, hoặc chỉ viết ra những thứ nhàn nhạt làm dáng. Vậy nên blog nhiều cho nó đỡ thèm.

Hôm nay đá bóng về, công việc tạm thời tiến độ khá ổn, mai tính tiếp. Cắt một lát lấy vui.

***

Bá Đa Lộc ngồi trong căn phòng mình, trên gác hai của tu viện, bên ngoài trời đổ tuyết. Paris mấy năm nay mùa đông nhiều tuyết. Trong nhiều năm ông cứ nhớ tuyết và cái lạnh, nhưng bây giờ ông thấy nó xa lạ, ông lại nhớ cái nóng nực của miền nhiệt đới. Ông thấy ông thuộc về cái xứ đó, nhiều hơn là tổ quốc của mình quê hương mình.

Giờ này thằng bé đang ở trong giờ học toán, nó khá thông minh nhưng không xuất sắc về môn gì cả, được cái nó ngoan đạo và kính Chúa. Nó có thể được dạy dỗ để trở thành một linh mục, quản một xứ đạo nhỏ ở Đàng Trong, đấy là nếu như nó có một tương lai yên bình mà buồn thay chắc sẽ không bao giờ có. Ông thường kể với nó về mẹ nó, về cha nó. Nó đã bị bứt ra khỏi họ từ khi nó quá nhỏ, rơi vào vòng tay của ông, nó không có mấy ký ức về họ ngoài những gì ông kể. Một phần trong ông muốn nó trở thành một linh mục, hay cũng có thể quay về thế tục, cưới một cô vợ mà quản một ruộng nho, chính là cái đồi nho của gia đình ông thôi. Một phần khác mạnh mẽ và thực tế hơn, ông biết rằng ông phải dẫn nó về với nơi nó sinh ra, nơi nó thuộc về, và cũng là nơi mà ông thuộc về.

Thằng Cảnh là vị hoàng tử Châu Á thứ ba của ông. Vị hoàng tử đầu tiên, một cậu bé khôi ngô, thông minh, một hoàng tử Xiêm. Ông đã từng dạy cho cậu ta học, chăm cho cậu ta bữa ăn giấc ngủ, bảo vệ cậu ta. Thế rồi người ta trói ông bỏ ngục, cậu hoàng tử bị bắt đưa về quê nhà, và bị xử tử. Vị hoàng tử thứ hai, Nguyễn Vương – Nguyễn Phúc Ánh, ông tìm ra khi mới cậu ta mười lăm tuổi, cũng bằng mọi cách bảo vệ cậu ta. Rồi cậu ta trở thành Nguyễn Vương, và rồi đại bại chết hết anh em, lang bạt lưu vong. Vị hoàng tử thứ ba này, cậu bé mà ông đang như thể là cha của nó, là con của Nguyễn Ánh, thì lưu lạc với ông về tận nơi đây.

Ý Chúa, mọi việc đều là ý Chúa, nhưng ông đã làm sai ý Chúa điều gì. Ông nuôi dưỡng một hoàng tử Xiêm, hoàng tử ấy bị xử tử. Ông hỗ trợ Nguyễn Vương, Nguyễn Vương thua tan nát. Ông đem con của Nguyễn Vương về Pháp, ký được hiệp ước với Vua Lois XVI, nhưng bọn cách mạng đang nổi lên và có lẽ Hiệp ước này sẽ thành giấy lộn. Bá Đa Lộc cảm thấy mình đã già. Chúa ở nước Pháp hiện hữu nhiều hơn nhưng lại dường như xa cách. Khi ông ở Đàng Trong xa xôi, toàn những dị giáo và tà đạo, Chúa lại gần với ông hơn. Chúa gọi ông ở đâu và muốn ông đến đâu?

Trong lòng bồn chồn, Bá Đa Lộc rời khỏi phòng mình, tới thánh đường. Ông ngồi xuống một cái ghế, giữa những hàng ghế. Ông nhìn lên tượng Chúa và cầu nguyện. Qua cả giờ chiều, những đồng đạo khác đến, rồi đi. Rồi ông thấy thằng bé Cảnh ngồi bên ông, cũng im lặng và cầu nguyện, lâu lâu sốt ruột liếc sang nhưng thấy ông cứ ngồi im nên nó lại ngồi. Trời đã tối từ bao giờ, mùa này trời tối sớm.

– Về thôi con.

– Vâng, thưa Cha. Thằng Cảnh nói bằng tiếng Pháp.

– Ừ, đi về nhà. Bá Đa Lộc nói bằng tiếng Việt – Về với cha mẹ con.

Nửa năm sau, với cái Hiệp ước giấy lộn trên tay, Bá Đa Lộc cũng thu xếp được với chính phủ, một con tàu chiến với hạm pháo hiện đại, một viên thuyền trưởng vốn là thuyền trưởng tàu buôn, hai viên đại úy pháo, và một kỹ sư xây dựng thành trì. Nửa năm sau nữa, ông về tới Đàng Trong.

Ngoại đề: Trong thời gian ở Pháp, (nằm ngoài khuôn khổ của entry này, Bá Đa Lộc và Hoàng tử Cảnh đã có những gặp gỡ chất lượng với Thomas Jefferson, một (trong những) vị quốc phụ Mỹ và là tác giả chính của Tuyên ngôn độc lập Hoa Kỳ, mà năm 1945 chủ tịch Hồ Chí Minh đã trích dẫn trong bản Tuyên ngôn độc lập Việt Nam. Duyên nợ của Việt Nam và Hoa Kỳ đã bắt đầu từ đó.

Ngoài ra, theo nghiên cứu bá láp của tôi, Mozart, vâng chính là anh Wolfgang Amadeus Mozart vĩ đại,nhiều khả năng đã gặp Hoàng tử Cảnh. Trong một buổi chiều nào đó, Mozart uống rượu trong cung vua Pháp, trong lúc đuổi theo định chén một em nào đó, như anh vẫn thế, anh nghe được một người lính hầu gốc Đàng Ngoài hát câu dân ca ngũ cung. Về Mozart viết ra bản concerto số 26 mà chương 2 đậm màu Bèo dạt Mây trôi. Mozart concerto 26 (Coronation) – 2. Larghetto (Gulda) (youtube.com)

Đôi năm sau, vua Pháp Louis 16 bị anh em Cách mạng Pháp treo cổ. Một trăm năm sau, Pháp chiếm Việt Nam. Một trăm bảy mươi năm sau, Hồ Chí Minh và các chiến sỹ của ngài, trong đó có vị ông nội thần thánh của tôi và các anh em trai của vị ấy, chiến thắng Điện Biên Phủ. Chiến thắng xong các vị bèn chả có gì đáng nói nữa.

***

Ngày 24/6/1789, Nguyễn Vương Ánh cùng vợ mình là bà Tống Thị Lan ra cảng Sài Gòn đón con.

Tôi đứng trên cầu cảng, hai bên hàng quân nghiêm trang cờ bay phấp phới, Lan đứng bên cạnh tôi. Từ khi trao thằng Cảnh cho Bá Đa Lộc mang đi, tôi và nàng đã đẻ thêm hai đứa con, nhưng chúng tôi chẳng bao giờ còn như xưa nữa. Nàng chỉn chu, mực thước, xa cách. Tôi không dám hỏi đến lòng nàng nghĩ gì. Tôi là  Vương, nàng là mẫu nghi, cứ để thế đi.

Tôi thấy Bá Đa Lộc bước lên, lão trông già hơn, nhưng vẫn là lão. Tôi sửa sang lại tư thế, mặt tôi lạnh đi, che giấu niềm xúc động. Lão cha cố ấy như là anh tôi, như là chú tôi, tôi muốn chạy tới ôm lão. Nhưng lão cũng sửa sang tư thế, bước đi của lão dõng dạc, lạnh nhạt, lão đến gần tới chúng tôi. Đằng sau lưng lão là một chú bé, thằng Cảnh con tôi. Tôi nhìn thẳng vào mắt lão. Lão vái chào tôi, sau lưng vẫn là thằng bé.

– Nguyễn Vương vạn tuế – lão nói bằng cái giọng lơ lớ tôi bao lâu rồi mới nghe lại.

– Đức Cha bình thân – tôi nói.

– Đường xa muôn dặm, năm tháng gió sương, mừng vì Đức Vương vẫn khỏe.

– Ông thấy đấy, ta vẫn chưa chết. Tôi nói nhỏ đủ lão nghe – kiểu nói này tôi chỉ dành cho lão.

Lão lùi lại một bước, rồi đẩy thằng bé ra trước. Tôi nhìn nó, cố tìm ra điểm gì thân quen ở thằng bé. Thằng bé vái tôi, không nhìn lên, “cha”, rồi nó ngập ngừng nhìn sang Lan, “mẹ”. Lan òa tới muốn ôm lấy nó, “con ơi”, thằng bé bất giác lùi nửa bước chân. Lan sựng lại, rồi nàng xoa đầu nó, nắm tay nó. Nàng nói “con lớn quá”. Thằng bé ngoan, nhìn mẹ, rồi quay sang nhìn Bá Đa Lộc. Lão cha cố gật đầu khích lệ nó. Hai mẹ con nắm tay nhau vòng về phía sau tôi, cái xe với bọn lính đang chờ.

Bá Đa Lộc vẫn chưa ngẩng đầu lên nhìn tôi. Tôi hạ lệnh cho bọn túc hạ, “ đưa Đức cha về nghỉ”. Lão cha cố vẫn cúi đầu. Tôi bảo lão, “ông về nghỉ đi, tối dùng bữa với ta”, rồi tôi lên xe. Hai hàng lính lục tục chạy, cờ bay phấp phới, xe tôi đi trước, xe của vợ con tôi theo sau. Người đánh xe nghiêm cẩn ngồi, tôi cách anh ta một bức màn mỏng. Tôi nhìn trái nhìn phải, không ai liếc mắt sang tôi. Tôi nhìn về phía sau, cái xe của vợ con tôi đi cách mười thân ngựa. Vào lúc ấy, tôi hiểu rằng tôi đã xa nó từ cái hôm tôi giao nó cho lão cha cố và sẽ là xa nó mãi mãi.

Những năm sau này, tôi vẫn để nó ở cùng lão cha cố. Năm năm sau, tôi lập nó làm Đông cung thái tử, phong Nguyên soái quận công, giao hai lão Tống Phúc Đạm và Trịnh Hoài Đức dạy dỗ nó. Mười năm sau, nó chết vì bệnh đậu mùa. Tôi không bao giờ tha thứ cho bản thân mình, và Lan không bao giờ tha thứ cho tôi.

Về sau, khi ở cuối cuộc đời mình, đôi khi tôi khi tự hỏi tất cả những chuyện này có ý nghĩa gì, câu trả lời chẳng có gì cả ngoài một cung điện rộng toang hoác, Bá Đa Lộc chết đã lâu, hết chiến tranh rồi thằng Thành thằng Duyệt cũng ở nơi xa lắc. Muốn gọi bọn chúng về uống rượu để xem chúng châm chọc nhau, thì cũng không thể, chúng là quan lớn một phương, tôi là hoàng đế. Đến cả bóng ma của Nguyễn Huệ cũng không còn xuất hiện. Đêm tôi lại hay mơ tới phủ thái tử của cha mẹ tôi, khi buổi sáng tôi quẹt mắt thức dậy, thấy các anh đang tập võ ngoài sân. Thức dậy chỉ nghĩ giá mà cuộc đời cứ êm đềm như tuổi thơ ấy mãi.

***

Năm ngoái tôi đi viếng mộ Gia Long, lúc tôi vào khu mộ vắng vẻ chẳng có ai, tôi thắp hương cho ngài và bà Lan vợ ngài, hai ông bà là hai ngôi mộ nằm cạnh nhau. Khi trở ra, đột nhiên một tiếng chim oác oác bay ngang lưng trời dựng cả tóc gáy. Tôi nghĩ ngài ra dấu phù hộ cho tôi để tôi viết về ngài.

Bằng chứng là dù muốn hay không, thì những công ty mà tôi muốn gửi thân ăn lương đều tèo dần đều cả, thế là tôi thất nghiệp ở nhà, và chỉ chú tâm cho công việc mà tôi làm hiện tại, một công việc khiến tôi chả phải đi đâu ra khỏi nhà cả. Thôi xin ngài phù hộ, con chả cần nhà to xe đẹp, chỉ cần đủ tiền cho trẻ con ăn học, à với cả có tiền mua cafe nữa, à tiền uống bia nữa ạ.