Nhân chuyện quấy rối

Mấy bữa nay trên mạng ồn ào vụ Nhã Nam, tôi đọc chả sót cái gì, thỉnh thoảng thả like cho những ai nói phù hợp với suy nghĩ của mình, ngu gì lên tiếng nơi công cộng khi mình nghĩ ngược trend, đang bận không có thời gian cãi chửi nhau. Tuy nhiên cái vụ việc này không phải chuyện tầm phào vài hôm sẽ qua đi, tôi thích tiếp tục theo dõi.

Một điểm thú vị mà tôi quan sát thấy, là trong số friend facebook của tôi, một số bạn từng nhảy cồ cồ ý kiến và share và cãi nhau ầm ĩ trong một số vụ việc trước đây (sau đó bị việt vị tẽn tò), lần này không thấy ý kiến mấy. Có thể các bạn đã kinh nghiệm rồi. Mấy bà mẹ trong phim Hàn đã dạy đi dạy lại chúng ta, là đừng có nhẩy lên vội, từ từ suy xét, để cơn bức xúc qua đi. Bức xúc không làm ta vô can, nhưng mà khi ta hết bức xúc thì hóa ra vô can thật. Nói tóm lại là nên thiền một tí, phật pháp một tí, chữa lành một tí, và nhân ái một tí.

Có hôm Jesus đi nhậu về, thấy đám đông đang hò hét đòi ném đá một người phụ nữ phạm tội, mấy bạn nhậu hỏi ý kiến Jesus. Jesus thủng thẳng bảo, mấy thằng chúng mày, cả bọn kia nữa, đứa nào trong sạch không tội lỗi thì cứ lấy đá mà ném cô ta. Jesus hoành, ai cũng nể, nên thôi cả mấy thằng bạn lẫn đám đông không ai ném người đàn bà nữa. Tản đi hết cả. Còn lại Jesus và người đàn bà, cô ta cảm ơn Jesus. Ngài nói, thôi cô về đi, sau này đừng phạm tội nữa. (Trích láo Tân ước đọc lâu không nhớ cụ thể).

Ở đây có 2 chi tiết hay, một là lời của Jesus quá hay ai cũng nhớ, còn hai là lời dặn của Ngài, sau này đừng phạm tội nữa. Jesus đoán rằng, chắc là đúng thôi, không có lửa sao có khói, rằng người đàn bà đã phạm tội nên mới bị đấu tố. Ngài bảo vệ cô ta bằng luân lý và dẹp đi cái độc ác của người đời, nhưng Ngài cũng căn dặn cô đừng tiếp tục phạm tội, nếu như, cô đã phạm.

Ở vụ việc Nhã Nam, cho đến nay vẫn không có thông tin cụ thể về mức độ của hành vi (được bên thứ ba cho rằng) quấy rối tình dục. Có thể có, có thể không, có thể rất kinh tởm, có thể chỉ hơi kinh. Thế mà cả cộng đồng mua sách (đọc hay không thì không biết) nhảy lên ném đá nhân vật chính và muốn ném chìm cả doanh nghiệp. Để trừng phạt ông giám đốc, họ còn đòi tẩy chay cả nhà sách và những cuốn sách. Họ không muốn ông chủ ấy vẫn tiếp tục kiếm được tiền từ làm sách. Nhưng đồng thời, họ sẽ làm phương hại đến những người lao động trong doanh nghiệp ấy, cả những tác giả, những dịch giả, và cả những người đọc khác.

Ở nhiều vụ việc khác, người ta ồn ào lên rằng phải áp dụng nguyên tắc suy đoán vô tội. Ở vụ việc này, nhiều nhiều những ý kiến cho rằng QRTD là rất khó có bằng chứng, là nạn nhân rất khổ sở và cần được bảo vệ… Thế cứ hễ ai bị tố là treo người ta lên ngọn cây luôn sao. Đáng lý ra, cách bảo vệ nạn nhân tốt nhất là đấu tranh trực diện, công khai. Bị quấy rối chứ có phải bị hiếp dâm đâu mà ngại. Sự công khai và trực điện đấu tranh, sẽ khiến cho những nạn nhân khác ở đâu đó thấy rằng, cứ chửi bỏ mẹ thằng quấy rối đi, có trăm triệu người ủng hộ. Bọn quen thói quấy rối cũng sẽ lấy làm sợ hãi, e dè, thôi chịu khó đóng vai lịch thiệp lành hơn.

***

Tôi bàn tán với vợ về vụ này, con gái 13 tuổi dỏng tai lên nghe lỏm, rồi hỏi, chuyện gì thế ạ. Tôi bảo thẳng, một ông người nổi tiếng bị tố cáo quấy rối tình dục. Nó đã được dạy chuyện đó là chuyện gì, cười cười hơi xấu hổ. Tôi bảo, nếu có đứa nào quấy rối con, cứ hét to lên và chửi bỏ mẹ nó đi. Nhìn mẹ đấy, đanh đá như thế, làm gì có thằng nào dám.

Về chuyện quấy rối và ghẹo gái, phải kể chuyện anh bạn thân hồi cấp ba của tôi. Năm ấy cũng đã chuẩn bị tốt nghiệp lớp 12 rồi, anh ngồi vắt vẻo trên con cuốc ghẻ trước cổng trường, xung quanh có bọn tôi và vài bạn nữ trong nhóm. Một cô bé xinh xẻo đạp xe qua. Anh cợt nhả gọi, em ơi em xinh thế, dừng lại đây đi. Cô bé kia không thay đổi tốc độ đạp xe, chỉ ngoảnh mặt sang nhìn thẳng vào anh, chửi to dõng dạc vang vọng  cả con đường vắng “ĐM thằng mặt L”. Vãi đái gái Hà Nội. Bọn tôi cười hô hố, mấy cô bạn gái thì cười ha há xong ra hỏi là trêu gái vui thế đợi xem có em nào qua trêu tiếp đi. Anh bạn tôi từ đó trở nên lịch thiệp, không bao giờ trêu ghẹo các bạn nữ, nhậu nhẹt cũng không đùa tục tĩu bao giờ, không pha trò phiếm chỉ tình dục, vân vân… Không chỉ anh ấy mà mấy thằng bọn tôi cũng được học bài học lớn.

Chuyện giai gái là thiên kinh địa nghĩa, phân tích phức tạp thì vô cùng nhưng nói gọn lại cũng chỉ có một chuyện. Biết bao nhiêu luật lệ, luân lý và đạo đức chỉ để quy định người ta hành xử phù hợp với xã hội, cụ thể là xã hội hiện hành. Mọi luật lệ, không chỉ riêng luật về giai gái, cũng đều như cái đèn đỏ ở ngã tư, người thì tuân thủ người thì ngó quanh không có công an là vượt. Có người tuân thủ đèn đỏ tuyệt đối nhưng lại vi phạm nồng độ cồn, hoặc lái xe lấn làn. Ranh giới giữa các mảng màu là rất mong manh. Bóng đá còn phải có VAR không thì cãi nhau òm tỏi. Có VAR rồi dường như lại bớt đi sảng khoái. Nhưng rõ ràng minh bạch vẫn tốt hơn, việt vị chỉ một ly cũng là việt vị, đành chấp nhận.

Nếu người ta cứ quan niệm rằng QRTD là rất khó xử lý, không thể bắt vạ được thủ phạm, không thể đấu tranh công khai thẳng thắn, thì chỉ có cách là đấu tố. Hoặc tệ hơn, là biết không bắt vạ được vì thiếu bằng chứng, thì đấu tố tùy tiện.

Thế tốt nhất là chúng ta cứ theo các cụ ngày xưa, đến tuổi thì cha mẹ kiếm bà mối, xong hai bên thấy hợp lý, thì ký kết hợp đồng, cả làng cả tổng chứng kiến, rồi động phòng hợp cẩn. Khỏi đầu mày cuối mắt, khỏi tán tỉnh tà lưa, khỏi ném đá dò đường, khỏi băn khoăn cân đong tình ý đối phương. Thế là cũng chẳng có chuyện tình nào cả, các nhà thơ hết tứ để gieo vần, các nhà văn hết chuyện éo le để kể, nhà sách cũng vì thế đóng cửa luôn. Nếu không có chuyện giai gái tình tứ yêu-ghét lộn xộn chả biết đâu mà lần, văn chương tiêu tùng là một chuyện, mà người ta cũng chẳng cần đọc sách self-help hay làm giàu làm cái gì. Không yêu đương gì không cần cạnh tranh gì với thằng nào, thì ngủ với chơi game chứ phát triển với làm giàu làm cái khỉ gì.

Vài dòng giải trí, cũng không được logic mấy. Cơ bản là giờ tôi ngồi trong hang, cả ngày không ra đường không gặp ai, an toàn. Tuy vậy mỗi sáng chở vợ đi ăn sáng, cũng vẫn phải rất cân nhắc đoán xem hôm nay cô thích ăn phở hay ăn bún.