Nhạc ngày mùa thu

 Tháng 10 rồi, tiết thu đang rõ dần. Đã có những ngày đúng là mùa thu. Như mấy năm trước có lần viết. “Mùa thu Hà Nội là một mùa không rõ ràng, nó chỉ có vài ngày mà thôi, luôn qua đi trước khi người ta cảm thấy, phải ở Hà Nội nhiều năm người ta mới có thể nắm bắt được mùa thu. Chỉ vài ngày, diễn ra xen kẽ nhau, không liền mạch. Người ta không thể nói mùa này là mùa thu mà chỉ có thể nói đây là một ngày mùa thu. Hoa sữa chỉ thơm vào những ngày thu ấy”.

Những ngày thu, đi ra đường, tôi luôn có xu hướng hếch mặt lên mà ngó như con ếch. Đấy là vì những cửa hàng cửa hiệu trên phố ngày càng bóng bẩy, đẹp mắt, nhưng lại không phải là thứ thú vị để ngắm. Mà phải nhìn bên trên những cửa hàng và biển hiệu ấy, lấp ló sau những vòm cây. Đó là những ban công cũ, những cửa sổ cũ, những mái nhà cũ. Nhìn chúng, ta có thể đoán được ngôi nhà này đã tồn tại cả trăm năm, đã tồn tại năm mươi năm, hay là được xây từ những năm tám mươi, hoặc những năm chín mươi, những năm hai nghìn.

Tôi chẳng phải người ưa những gì cũ kỹ. Thành phố bây giờ đẹp hơn hồi trước nhiều, nhưng mà nó nhộn nhạo quá. Nó khiến cho sự tĩnh tại vốn đơn giản trở nên hiếm hoi. Cái đám đông xe cộ trên phố hòa mình vào đám đông trong các quán cafe, cùng với các cửa hàng biển hiệu, thành con nước lụt ngập lên đến lưng chừng tầng hai của các ngôi nhà. Bên trên con nước lụt ấy, những nóc nhà của Hà Nội ngày xưa ngập ngừng lấp ló. Thử tưởng tượng đường phố vỉa hè cứ rộng rãi sạch sẽ như giờ, mà con nước lụt này tự nhiên cạn đi, lại lộ ra những cửa ra vào sơn màu xanh đồng màu cửa sổ trên ban công, lại lộ ra cả một dãy phố toàn là những ngôi nhà cùng phong cách, cùng cả màu vôi ve, thì những ngày thu này đi dạo trên phố Hà Nội nó mới oách làm sao. Có khi như thế thì buổi tối, những quán rượu vỉa hè lại mọc ra đầy ở những ngã tư, bọn nó lại ngồi bệt xuống nói nhảm, tới quá nửa đêm khi chị lao công đi quét đường, chị ấy sẽ gom đầy những bài thơ mà bọn say rượu viết ra trên những vỏ bao thuốc lá.

Bọn chúng sẽ lại làm tiếp những bài thơ đã quá nhàm về là bàng hoa phượng, những con phố dài đầu đông heo hắt heo may, đôi tình nhân hẹn hò gặp nhau nơi góc đường mùa thu hoa sữa, bọn trẻ con sớm hè đi bắt ve khi trời tảng sáng. Và khi ấy, trên ban công hay gác thượng của những ngôi nhà, bọn trẻ trâu sẽ lại dặn nhau khẽ mồm thôi khi cầm guitar chuyền tay hướng dẫn nhau hát những khúc ballads.

***

Nhiều năm sau khi mà nhớ lại những ngày tháng này, thì bên cạnh những điều không tốt đẹp mấy trong cuộc sống và trong bản thân mình, tôi sẽ nhớ về những buổi đầu này, khi chúng tôi cùng nhau chơi nhạc. Chúng tôi điếc không sợ súng, lao đầu vào chơi nhạc do mình tự viết ra. Cuối tuần gặp nhau một buổi, chui vào phòng tập cày cuốc mấy tiếng mệt nhoài, rồi ra ven hồ ngồi uống bia, hoặc vào quán xơi vịt trời tiết canh, bàn tán tranh cãi liên tu bất tận.

Ngày xưa, ông thầy giáo già bé nhỏ của tôi, nói rằng, âm nhạc là nụ cười và nước mắt của con người. Tôi đã tin như thế nhiều năm, như trẻ thơ chúng ta vẫn thường tin rất nhiều điều người lớn nói. Ông ấy nói không sai, nhạc, văn, thơ,… mọi thứ nghệ thuật hay kể cả kỹ thuật, đều là như thế cả. Nhưng hồi thơ bé tôi cứ nghĩ rằng để làm ra được nhạc, người ta phải vui nổ trời hoặc buồn phát khóc, hoặc say rượu, thì mới làm ra được. Giờ hiểu rằng không phải thế. Nhạc cũng như ngôn từ, chỉ là những âm thanh vô nghĩa lý. Rồi một lúc nào đó tự nhiên thích lên, ta ngồi xâu chúng lại với nhau như một người thợ kim hoàn tỉa tót những hạt gỗ, sơn màu lên chúng và xâu lại với nhau, thành ra một thứ đáng để đeo lên tay một người đàn bà nào đó.

Tôi không được học nhạc lý, không biết ký xướng âm, nhắm mắt nghe một nốt nhạc tôi chịu chả biết là nốt gì. Từ hồi trẻ trâu rất nhiều khi tôi muốn làm một đoạn nhạc, mà không biết làm thế nào cả, không biết bắt đầu từ đâu. Tôi chỉ có thể nhìn bản nhạc của người khác và đánh theo, nghe bài hát của người khác và bắt theo.

***

Nhưng giờ tôi và các bạn đã thành ra một nhóm, và hiểu nhau. Chúng tôi mừng vui và hạnh phúc với nhau khi cùng thống nhất tôn chỉ là “cực kỳ nghiêm túc để làm ra những thứ như cứt” và khẩu quyết “In GTP we trust”.

Chúng tôi cực kỳ nghiêm túc, đến giờ tập là bỏ hết mọi thứ, việc cá nhân việc gia đình phải tự sắp xếp. Những buổi tập đầu còn vừa tập vừa uống bia, sau là chỉ có uống nước lọc, hút thuốc cũng ra ngoài dù cả band toàn con nghiện. Tập mấy tiếng mệt quá đá bóng. Rồi khi về nhà thì tranh thủ bất cứ thời gian nào rảnh là lại ngồi làm nhạc. Nhạc rác viết ra đầy một đống. Việc được đôi câu thấy được là lại phải ngồi tự google trong đầu, xem giai điệu này có quen hay không, có phải mình vô thức ăn cắp ở đâu đó hay không. Nhạc là phải của mình, chống ăn cắp dưới mọi hình thức. Nhạc như cứt cũng là cứt của mình. Đôi khi chúng tôi tranh cãi nhau, chơi nhạc làm nhạc để làm gì. Câu hỏi này khó trả lời quá đi. Dường như là chúng tôi sẽ gắng hết sức để làm ra những bản nhạc mà nó cứ nằm đâu đó trong người mình, là kết tủa của bao nhiêu buồn vui yêu thương tủi nhục hớn hở phê pha, việc giờ là viết chúng ra chơi chúng thành tiếng.

Rồi GTP. In GTP we trust. GTP là một phần mềm để viết nhạc, như Word để viết chữ. Trên GTP tôi bỏ qua nốt nhạc, chỉ ký âm bằng nốt TAB (một loại ký âm đặc dụng mô phỏng phím đàn guitar). Khi tôi có một đoạn nghịch được trên đàn, thấy hay hay, tôi viết nó vào TAB của GTP, bấm play nghe đi nghe lại và quan sát, quan sát bằng cả tai và mắt, trong đó mắt quan trọng hơn.

Hồi nhỏ tôi rất thích môn hình học, giờ tôi làm nhạc bằng tư duy hình học. Cái đoạn này nhìn có vẻ loãng loãng, phải thêm vài nốt vào chỗ bị trống này. Cái đoạn này nhiều nốt quá, đặc quánh, chen chúc, cần xóa đi vài nốt. Cái đoạn này mất cân bằng quá, cứ chạy từ thấp lên cao nhìn nó bị chênh vênh, phải cho vài nốt bass xuống phần nền. Cái đoạn này cân xứng quá, mà cái gì quá cân thì mất sướng, phải làm cho nó như sắp bị tuột ra khỏi nền, thì mới phê. Cái khúc này toàn phím 7 với 9 nhìn hơi tẻ, cho mẹ mấy số 8 hay 6 vào xem kêu thế nào. Cứ thế, rất nhiều khi tôi ra được một sản phẩm khiến mình tự ngạc nhiên, hợp âm quái đản mà tư duy nhạc theo lối mòn 5 gam chinh phục nhạc Việt của mình sẽ không bao giờ đánh ra, thế nhưng lại có một sự hợp lý bất ngờ.

Đấy là làm nhạc, dễ bỏ mẹ, cứ làm thì ra thôi. Hay hay không, lại là một chuyện hoàn toàn khác. Và không bao giờ có thể nắm được điều đó. Tự nghe nhạc của chính mình cũng giống như gái tự ngắm mình trước gương, sai số so với cái nhìn khách quan là cực kỳ lớn. Nhưng cái gì là cái nhìn khách quan lại là một câu hỏi không dễ trả lời.

***

Đây là một bài thơ của Kỳ, một bài thơ đẹp của bạn.

Làm điếm ở bến đò
mệt hơn ở thành phố
phải chòng chềnh sóng nước
phải ngước mắt thấy trời

Làm điếm ở bến đò
phải lò mò đêm tối
lối về là con nước
tiếp khách không là giường

Làm điếm ở bến đò
mò không ra hạt thóc
khách chơi thường trả rẻ
giá cơm cá trên trời

Làm điếm ở bến đò
đến con bò còn khóc

Một bài thơ rất không ăn khách, vi phạm thuần phong mỹ tục, nhưng thơ này đẹp. Tôi cứ thích bài này mãi, cứ đòi dùng để làm nhạc. Một tối bạn Kỳ giở iPhone ra, ư ử hát vài nét giai điệu bài thơ này rồi gửi cho tôi. Thơ là của bạn, concept giai điệu là của bạn, tôi ký âm vào GTP giai điệu đó, chỉnh sửa đi, rồi bắt đầu chơi trò vẽ hình nốt nhạc. Tôi mất gần cả đêm để làm nó, đủ các bè guitar trống bass solo, sáng đi làm mắt trũng sâu phải táng đôi cốc cafe mới tỉnh.

Bài này các bạn đã vote và quyết định sẽ làm kỹ nó, nó chắc chắn sẽ trở nên tốt hơn, nhưng cũng có nghĩa là cho tới khi thành phẩm thì sẽ có nhiều phiên bản mỗi phiên bản lại sẽ khác đi một chút. Tôi up youtube và post vào đây để giữ bản gốc làm kỷ niệm. Bản nhạc do phần mềm GTP chơi, sạch sẽ nhưng thiếu cảm xúc. Như một cô gái đứng trước gương, mình cũng xinh phết nhỉ, tôi thích bản nhạc này.

Mà vì bạn Kỳ bảo bài này ngày xưa làm ở Huế, nên trong câu solo tôi có trộn một câu Lý Mười Thương.

***

Chúng tôi đang là một band nhạc có trình độ chơi nhạc cụ kém nhất thiên hạ. Chắc còn lâu chúng tôi mới có thể chơi sạch được nhạc của mình như máy chơi, và có thể post nhạc của mình chơi mình hát thay cho nhạc máy chơi như thế này. Hồi mới tụ tập nhau, chúng tôi đặt mục tiêu đầu mùa thu sẽ có một bản thu bài hát đầu tiên. Giờ đã là giữa thu rồi, vẫn còn đang nhăn nhó vật vã vì chưa chơi được chuẩn nhạc của mình, không thằng này sai thì thằng kia sai, hoặc tất cả đều đánh hỏng.

Không sao, mặc dù chúng ta sinh ra là để chơi bời chứ không phải đề làm việc, song ngày nào mà chả phải đi làm. Cứ từ từ. Cái bài này, gọi là bài Đĩ Đò, oánh dễ, chắc sẽ sớm chơi được thôi. Chứ bài sáng tác đầu tiên là bài Đoàn Tàu, thì chắc đến Tết mới đánh tươm tươm được mất.

Sau mười năm, có thể chúng tôi sẽ ra được album, tên bài hát toàn là Đĩ đò, Tàu hỏa, Nắng đéo tả, Vợ vắng nhà, Sò huyết, Tư Lò… có ai mà chịu nghe thì ăn mừng hết cả thùng single malt mất. Nhưng mà sợ gì, niềm vui GTP chúng tôi đang được hưởng mỗi ngày, niềm vui tập nhạc với nhau được hưởng mỗi thứ bảy hàng tuần, mệt phờ ra rồi ra quán Tư Lò xơi tiết canh vịt trời, thì có ai hưởng được thay chúng tôi đâu.

In GTP we trust!