Linh tinh 05/9/2023

Khổng Tử nói, tứ thập nhi bất hoặc. Ý lão là tới tầm bốn xịch thì thằng bé chẳng còn có gì băn khoăn. Vinh nhục hỷ nộ ái ố của cuộc đời cơ bản đã trải. Vở kịch cuộc đời tuy còn nhiều hồi nọ hồi kia, nhưng thằng bé đã biết đó là vở kịch rồi, bình tâm thưởng thức kịch nghệ chứ không còn lo nhiều tới cốt truyện nữa, hoặc vẫn đang thích diễn thì chuyên tâm với vai của mình.

***

Buổi trưa hôm nọ tôi ngồi bãi biển trên đảo, bãi biển vắng tanh, gần như chỉ có gia đình tôi. Tôi ngồi dưới cái ô. Dưới biển vợ con đang vui đùa. Ông già thì đang dạy con bé tập bơi. Có một thoáng thời gian ngừng lại. Khi mà thời gian ngừng lại thì chỉ một tích tắc ấy cũng như là trăm năm. Tôi nhìn thấy xuyên suốt cả cuộc đời của cha mình, cuộc đời của mình, của vợ mình, cả cuộc đời của những đứa trẻ. Tôi không phải là nhà tiên tri để nhìn thấy các sự kiện, tôi chỉ nhìn thấy thấu suốt chúng tôi.

Đây là cái cây, nó chính xác là một cái cây, dù bố ai biết được nó mọc lên như thế nào và sau này thì còn mọc ra những cành lá nào. Cùng cách ấy ta có thể nhìn thấu một con người.

Có những người quý trọng sự bình yên và tự hào với cuộc sống bình yên đến nỗi coi đó là chân lý và là cách sống duy nhất đúng. Có những người khác, một nhà thám hiểm hay một tay cao bồi viễn tây chẳng hạn, sự bình yên là vô nghĩa và ngớ ngẩn. Có những người bình thường như tôi, lúc tĩnh tại với mọi sự thể xảy ra với mình, lúc thì lại phát rồ phát dại lên, thì cũng là kiểu nó phải thế, không việc gì phải lăn tăn. Rồi nỗi lo âu này sẽ qua, và rồi cả bình yên này cũng tan, nhường chỗ cho những đợt sóng khác.

Chẳng có gì là đáng kể và cứ kệ mẹ cuộc đời lẫn bản thân mình, thích làm gì cứ làm và bị buộc phải làm gì thì đành làm, sự vô định này tôi nhận ra từ khá sớm. Thế nhưng đôi khi tình cờ rơi vào một cuộc tranh luận nhỏ nào đó với những người có niềm tin, hay có đạo đức, tôi rất thiếu lý luận để biện giải với họ. Niềm tin hay đạo đức có khi chính là những hạt kim cương trên tấm áo choàng của Satan. Còn ai có thể căm ghét con người ở diện rộng và sẵn sàng tống bọn người ngu độn đáng kinh tởm vào hỏa ngục, hơn những kẻ có niềm tin và có đạo đức. Ở một góc nhìn hẹp hơn, khi chúng ta phải viện đến một phương thức sống tốt đẹp nào đó để treo bản thân mình vào, khi ấy cả tự do, lòng nhân từ lẫn tình yêu đều bị thoái hóa.

***

Có lẽ khi các con tôi lớn lên, chúng sẽ nghĩ ông già chúng là một thằng người tự tin và bình thản. Những mưu toan, hãnh tiến, những sự so bì, đã diễn ra khi chúng còn nhỏ. Khi chúng bắt đầu lớn lên, thì tôi đã kịp thất bại tất cả mọi kế hoạch và tham vọng của mình. Chỉ còn lại những ước mơ, những gì mình cần phải làm và những trò chơi mà mình thích chơi.

Bọn chúng chả bao giờ phải nghe cha chúng kể lể những nỗi lực, những nguyên tắc, hay giá trị của một người thành công trong xã hội. Chúng chỉ đơn giản là bơi trong tình yêu mà tôi và vợ tôi dành cho chúng. Có cái ăn, được học hành, và được bảo vệ đến khi chúng trưởng thành. Như những con mèo con trong vòng tay của con mèo cái, giản dị bản năng, không danh từ không tính từ. Hãy lớn lên những con mèo con, biết tự bảo vệ bản thân và biết kiếm cái mà ăn.

Vào cái khoảng khắc trên bãi biển khi thời gian tự nhiên đóng băng, khi tôi nhìn tấm lưng gày gò và đôi vai so của ông già, một cựu phi công tiêm kích cường kích cái mẹ gì cũng lái, tôi thấy ông ấy đã hoàn tất cuộc đời mình. Ông ấy có thể ra đi bất cứ lúc nào, tháng sau hay mười năm sau. Còn các con của tôi, chúng sẽ lớn lên với số phận của chúng, thành công thất bại mặc dầu, chúng đã học được tất cả mọi điều cần thiết của tuổi thơ. Vẻ đẹp của mặt trời khi bình minh hay hoàng hôn, sự trong trẻo và kiên nhẫn của mặt trăng khi trôi từ đầu núi này tới đầu núi kia, tiếng mưa trong rừng và tiếng sóng vỗ bờ cát, sự tôn trọng và lòng trắc ẩn mà con người ta dành cho nhau, cả sự cứng cỏi mà người ta cần phải có, và cả chuyện cuộc đời này không đẹp như mơ.

Còn tôi, cũng trong khoảnh khắc thời gian đóng băng ấy, thấy an yên như chó, cảm thấy mình đã rời được khỏi cái bếp của ông chủ quán phở. Thời gian học việc đã xong và tôi đã tự mở quán phở của mình, ninh thịt bò của mình và gia giảm hương liệu của mình.