Đêm đông nghe Suite Intima–Hà Nội–Tiếng ve đu cành sấu

Suite Intima là một bản nhạc rất dễ chơi, kỹ thuật phải chăng, và rất dài, chả bao giờ nhớ đủ các chương của nó. Lâu lâu nhớ nhớ lại mở guitar pro tìm bản nhạc rồi chơi một chương, rồi lại bỏ. Bản này chơi khi còn bên Nga lợn với mấy chú em, vừa chơi vừa uống vodka nhớ quê nhà.

Đêm đầu đông nghe Suite Intima, ngồi góc Hà Nội mà nhớ Hà Nội quá.

***

Hà Nội ba tuổi của tôi, còn quá nhỏ, ngồi sau lưng bà ngoại ngắm nó. Bấy giờ tôi còn chưa có đứa em nào, kể cả em ruột lẫn em họ, tôi được cưng chiều. Bà ngoại tôi thường đèo tôi bằng xe đạp, lượn vòng hồ Gươm, thỉnh thoảng bà cho ăn kem Thủy Tạ, còn thường thì ngồi ghế đá ven hồ, chỗ đối diện nhà bưu điện. Ngồi đó ngắm đồng hồ, lâu lâu nó lại kêu tang tang. Rồi có hôm bà cho tôi ăn bánh mỳ phố Huế, bảo là bánh mỳ ở đây ngon nhất. Bây giờ văn phòng tôi gần đó, cách vài ngày tôi lại đi bộ sang bánh mỳ phố Huế, làm cái, nó chẳng khác gì ngày xưa. Có bà bán bánh mỳ, năm xưa khi tôi đến lần đầu, không nhớ người bán chỉ nhớ bánh mỳ, nhưng hồi ấy chắc bà còn là thiếu nữ. Nay cũng có một đứa thiếu nữ, thỉnh thoảng quần soóc ngắn từ nhà trong đi ra, nhảy lên LX phóng đi. Nó chắc là con gái hay cháu gái bà ấy, có khi bay lượn vài năm rồi là lại sẽ trải qua một đời năm tháng bên bàn bánh mỳ với bánh, pa tê, bơ, giăm bông. Ở những thành phố có bề dày năm tháng, đôi khi hồn vía cũ lưu giữ ở những người cả đời chỉ ngồi đó bán bánh mỳ.

Đôi khi đi với bà ngoại ngồi chơi ở Hồ Gươm, vào đúng trưa, tôi rất thích thú lặng nghe tiếng còi trưa. Nó hú lên vào giữa trưa, 12h, rồi sẽ một lần nữa vào lúc 5h chiều.

Tiếng còi tan tầm ấy, khi vang lên thì chững lại một chút trong không gian, rồi tràn xuống lan ra cả mặt hồ, rồi bay dọc theo đường Bà Triệu, tới đê Đại Cồ Việt. Nó vượt qua đê, bay trên những mái nhà, qua con sông đen ngòm, qua khu nhà ăn Bách Khoa, rồi xuyên qua rặng phi lao, lướt qua sân vận động đầy cỏ dại và rau muống, rồi ào vào nhà tôi. Nghe ở nhà tôi hay nghe ở bên Bờ Hồ, dường như âm lượng vẫn vậy. Hà Nội thời ấy mọi người đều lắng nghe còi tan tầm. Một tiếng còi dùng chung cho tất cả mọi người.

Chẳng biết từ bao giờ thì người ta bỏ cái tiếng còi tan tầm ấy đi. Có lẽ là khi mà Hà Nội bỏ xe đạp chuyển sang xe máy, tiếng còi không còn vượt được qua vài dãy phố. Hoặc là khi mà trong các công xưởng, như nhà máy cơ khí Trần Hưng Đạo chẳng hạn, chả còn bác công nhân nào đi làm.

***

Hà Nội mười hai tuổi của tôi, tôi đi theo ông thày dạy nhạc già đi dạo từ Cung Thiếu nhi dọc theo đường Ngô Quyền để tới Tràng Tiền, phô tô bản nhạc. Ông chỉ, đây là Bắc Bộ Phủ, ngày xưa bắn nhau với Pháp ở đây. Tôi đi dọc theo hàng rào sắt Bắc Bộ Phủ, hàng rào có từ ngày ấy, gần như thanh rào nào cũng có vết đạn. Có một hay hai viên cắm thẳng vào giữa thanh sắt, sâu hoắm, những lớp sơn mà năm nào người ta cũng sơn lại rào, không bám được tới chỗ đó, vẫn nhìn và sờ được cái đít viên đạn. Nó găm vào đó từ mùa đông 1946, mắc kẹt ở đó và quên lãng đi ở đó.

Năm ngoái tôi đội thằng nhóc lên vai, đi quá đó, các thể loại cô dâu chú rể đứng chụp ảnh lăng xăng. Tôi chỉ cho thằng nhóc, đây là viên đạn này, nó cắm vào đó lâu lắm rồi đấy. Tôi nói với nó với lòng tự hào vô đối, như thể, bố mày biết được có viên đạn này ở đây, bởi vì bố đã sống ở đất Hà Nội này từ bé. Mà rất nhiều thằng cũng sống ở đây từ bé nhưng vẫn không biết viên đạn này, nó là tài sản riêng của bố.

Hàng rào Bắc Bộ Phủ do Pháp làm, bao năm không hoen rỉ. Cho nên người ta chỉ có sơn lại nó mà không có nhu cầu thay thế, chắc nó và những viên đạn vẫn còn ở đó lâu. Nhưng chẳng may lúc nào đó bọn ngu xuẩn hứng lên, thay rào, mà tôi biết được, ắt tôi sẽ đến xin mua cái thanh sắt có viên đạn đó. Viên đạn do một anh Pháp, một anh lê dương da đen, hoặc một anh cảm tử quân gầy như con cò mới rời mẹt hàng chợ cầm lấy khẩu súng trường và bắn ra vào mùa đông 1946.

***

Hà Nội mười bảy tuổi của tôi, chỉ có một con mifa mất phanh nửa km tuột xích một lần, nhưng có thằng bạn quá nửa đêm tới đón bằng Cup 81. Hai thằng lọ mọ chạy dọc phố mùa đông, trời còn tối, qua Hồ Gươm, qua Hàng Ngang Hàng Đào, lên Hồ Tây rồi lên đê Yên Phụ, chui vào chợ hoa. Lọ mọ trong những ánh đèn dầu, đèn pin. Rồi trời tảng sáng, hai thằng mua một đống hoa, rất nhiều hoa. Hoa hồng hoa ly các kiểu, thì ôm thành mấy ôm, qua nhà các cô bạn gái, gọi cửa đánh thức các cô khi còn đang ngái ngủ, mắt mũi còn kèm nhèm mà ngát hương thiếu nữ, tặng cho mỗi cô một ôm, còn lại mang về tặng mẹ và cắm trong nhà. Tôi bao giờ cũng mang về hoa đồng tiền đơn. Đó là loại hoa tôi thích nhất. Hoa này giờ gần như tiệt chủng.

Lần gần nhất tôi đi chợ hoa, mấy năm trước, vét cả chợ mà chả có đồng tiền đơn. Từ đó tôi không đi chợ hoa nữa. Giờ chợ chỉ có những loại hoa lòe loẹt mà không hương. Và hoa đồng tiền đơn đỏ thắm từng cánh mà tôi yêu thích, thì chẳng ai bán nữa.

Có rất nhiều thứ đẹp đẽ của Hà Nội mà ngày nay chúng ta không còn nữa.

***

*************

***************************

Hà Nội là một thành phố không được gìn giữ, văn hóa của nó chính là sự mất đi. Nó mất đi và thêm mới, mất đi thêm mới và mất đi, mất đi càng nhiều thêm mới càng nhiều thì người ta càng nhớ. Nó chẳng có gì trường tồn với người đến sau, nó luôn trộn những cái mới mẻ và những tàn tích. Bạn có thể xúc động khi đi ăn trên phố cũ rồi bắt gặp một nếp mái nâu cổ kính còn sót lại, thậm chí bạn có thể xúc động khi bắt gặp một ngôi nhà được xây những năm 90 giờ này vẫn còn giữ được nguyên vẹn những năm 90. Điều dễ nhất ở Hà Nội là tìm một quán phở để ăn sáng, mà cũng là điều khó nhất bởi giờ này chẳng còn bát phở nào có mùi vị năm xưa khi bạn còn bé. Kể cả quán phở nấu y chang công thức cũ. Nhưng thịt bò đã khác đi, hành đã khác đi, bánh phở đã khác đi, và than để đun bếp cũng đã khác đi.

Thế nên mới có những quán ăn bày trò phong vị bao cấp, mới có những quán ăn mang cho khách những cái bát sành cố tình đập cho mẻ, mới có chuỗi cafe kiểu Cộng với những đồ giả cổ, mới có Zone 9 xập xình bia rượu trên nền nhà cũ gạch vỡ. Người Hà Nội mới và nhất là những người không sinh ra ở Hà Nội mà đang sống ở Hà Nội hay tìm đến những chỗ như thế. Để tìm đến cái Hà Nội đã mất đi, để tìm cái mà họ nghĩ Hà Nội đã từng là.

Ông xe ôm quen của tôi, một bộ đội già Hà Nội đứng làm xe ôm ở góc phố, ông mới mua cái xe Future mới, Hà Nội là chính ông. Ông chẳng cần chơi xe máy cổ, chẳng đi cà phê giả cổ, chẳng sưu tập cái gì. Ông ta chỉ sinh ra lớn lên và già đi chuẩn bị chết trên cái chỗ này.

***

Tôi và nhiều bạn cấp một cấp hai cấp ba của tôi (mà đa phần cũng chẳng phải dân Hà Nội gốc, là dân sinh ra và lớn lên ở đây thôi) hầu như không sống ở Hà Nội. Chúng tôi chán Hà Nội tới độ mà không thằng nào còn sống ở đó nữa. Chúng tôi chỉ đến nơi làm việc, rồi về nhà, hoặc đi uống bia, hoặc đi đá bóng đánh tenis,… chúng tôi làm đủ mọi trò của một người dân thành phố nhưng thành phố này không còn thuộc về chúng tôi. Thỉnh thoảng chúng tôi cũng đi tìm về Hà Nội cũ, mỗi đứa lại có những địa điểm khác nhau, nhưng không phải là những Hà Nội mới cố làm cho có vẻ cũ

Chúng tôi đã lạc khỏi thành phố này. Hà Nội bây giờ thuộc về các bạn học sinh cấp ba đang lớn lên, các bạn sinh viên ngoại tỉnh, lên Hà Nội học đại học và đi làm, và ở lại… như cha mẹ chúng tôi khi xưa. Cha mẹ của chúng tôi năm xưa từ các tỉnh, về Hà Nội làm việc và sống, chiếm lĩnh Hà Nội của những người muôn năm cũ, rồi đẻ ra chúng tôi. Chúng tôi sinh ra và lớn lên, ngấm Hà Nội vào lòng, rồi lại bị chiếm mất Hà Nội bởi những lứa thanh niên sau. Chúng tôi chẳng còn Hà Nội để mà truyền lại cho những đứa trẻ của chúng tôi. Tất thảy của chúng tôi chỉ còn là ký ức.

Trưa nay qua đường phố quen

Gặp những tiếng ve đầu tiên

Chợt nghe tâm hồn xao xuyến

Điệp khúc tiếng ve triền miên

Tiếng ve đu cành sấu

Tiếng ve náu cành me

Tiếng ve vẫy tuổi thơ

Tiếng ve chào mùa hè

https://www.youtube.com/watch?v=pCyDOn5JMxk

Nhớ bài này rồi tìm được cái link youtube. Một bản phối quá tốt, tốt hơn mức quy định. Tốp ca nữ Sở giáo dục Hà Nội 198x. Ôi, “biển của một thời đã mất”.

Một chuyện tình

Tháng trước, có hai thằng đàn ông bước vào quán bia, tức là tôi và một anh Mẽo già. Chúng tôi lên tầng hai cho đỡ ồn ào. Chúng tôi có một người bạn chung, và vì thế Jim email cho tôi bảo là muốn gặp tôi uống bia khi hắn tới Hà Nội. Tôi đồng ý, vì bạn tôi, D., thích thế, thích tôi gặp Jim vì theo cô ấy thì Jim rất dễ thương và Jim muốn có thằng nào để uống bia cho vui trong chuyến đi ngắn ngủi tới Hà Nội. Tôi nghĩ mình sẽ cố gắng tỏ ra dễ chịu, vui vẻ, để làm vui cho thằng cha Jim và vì thế làm vui cho cô bạn tôi. Thỉnh thoảng uống bia bốc phét với Tây cũng rất giải trí.

Tôi đến cửa khách sạn trước giờ hẹn 5 phút, ngồi trong xe cái đã, khách sạn 5 sao nên thằng cha Tây này không phải tây balo, và vì thế tôi đoán hắn sẽ rất khách sáo khi mới gặp. Được, thế thì tìm một cái gì để mở đầu. Tôi chọn nhạc country Mẽo, lựa bài mà tôi thích để sẵn đó. Rồi tắt máy đi vào sảnh khách sạn đúng giờ đến từng giây. Thế là ở sảnh khách sạn có một thằng vừa đi vào và một thằng vừa đi ra từ thang máy, tay cầm cái điện thoại, nhận ngay ra là đối tượng của nhau.

Y như rằng, thằng cha cảm thấy dễ chịu khi lên xe được nghe ngay mấy bài nhạc nhà quê của xứ hắn. Và chúng tôi không phải nói gì nhiều với nhau trong những phút đầu tiên.

***

Chúng tôi bắt đầu câu chuyện một cách dễ dàng. Có lý do để D. sắp xếp chúng tôi uống bia với nhau, hai thằng rất giống nhau.

Jim thích đọc sách và viết sách, thích nhạc và chơi nhạc (ở một đẳng cấp chuyên nghiệp, từng ngồi ôm clarinet trong dàn nhạc). Tôi chưa từng nói chuyện với thằng Tây nào sành điệu thế, nên phải sau hơn một chai bia thì tôi mới hết e ngại và trở nên thoải mái với thứ tiếng Anh bồi vô cùng cùi bắp của mình. Jim là một chuyên gia về Shakespeare, hắn sẽ viết về Shakespear hoặc sẽ viết một thể loại sách dạy đời nào đó. Nhưng hắn chưa có thời gian. Theo Jim nói, thì hắn đang là nô lệ của gia đình và con cái, hắn phải làm việc rất nhiều để chu cấp cho hai đứa con đang học cấp ba và đại học.

– Nhưng bốn năm nữa, khi con tôi tốt nghiệp, tôi sẽ bỏ tất cả công việc không làm gì nữa hết, sẽ chỉ viết.

– Tôi cũng ước một ngày kia tôi cũng có thể bỏ việc, chả làm gì cả, uống rượu chơi nhạc và viết.

– Cậu có thể thực hiện điều đó sớm mà. Viết cũng là một việc làm ra tiền.

– Ở Việt Nam thì không phải thế. Ở đây mỗi đầu sách người ta chỉ in tầm hai nghìn bản. Rất ít.

– Thật à! Tại sao lại thế nhỉ. Như thế với mỗi bản bán được, nếu người viết thu về một đô, thì viết một cuốn sách chỉ được hai nghìn đô!

– Đúng thế. Ở xứ của chúng tôi, chúng tôi không thích trả tiền cho những người viết sách, chơi nhạc…

– Thế các cậu thích trả tiền cho ai.

– Dĩ nhiên là chủ quán bia.

Chúng tôi cứ nhẩn nha nói chuyện vớ va vớ vẩn về chuyện đọc sách viết sách như vậy. Đó là một đề tài thú vị, dễ để nói chuyện, triển khai các ý kiến ba lăng nhăng, làm mồi nhắm để uống bia. Mỗi thằng cũng xơi đến bốn năm chai Ken rồi và câu chuyện cứ diễn ra đúng kiểu của những kẻ chỉ gặp nhau một lần rồi khi chia tay sẽ bảo “giữ liên lạc nhé” sau đó chả bao giờ liên lạc lại.

***

Bỗng Jim đổi đề tài rất đột ngột. Jim bảo, thực ra là tôi đang có một vấn đề lớn.

– Vấn đề gì vậy?

– D. Tôi yêu D.

Haha. Tôi cười phá lên. Thì ra là thế, thế mà tôi chẳng đặt câu hỏi tại sao D. lại muốn tôi gặp anh già này.

– Yêu thì là tốt mà!

– Ừ. Nhưng cậu biết đấy, tôi đã có gia đình rồi, tôi vẫn đang sống với vợ.

– Đúng là một vấn đề lớn đấy!

Tôi lại cười khì khì, rồi rất bất nhã, bảo là tôi phải đi WC cái đã. Quay lên, tới lượt Jim đi WC. Sau đó thì chúng tôi gọi thêm bia.

***

D. là bạn từ thuở nhỏ của tôi. Chúng tôi chơi thân với nhau, theo kiểu mau thì nửa năm mà thưa thì đôi năm mới gặp nhau, mỗi lần gặp thường nói chuyện rất dài. D. đã lấy chồng và đã ly dị, có một con nhỏ. D. quen Jim từ khá lâu rồi, nhưng năm ngoái thì họ mới trở nên thắm thiết, khi D. tìm được một công việc mới và chuyển tới thành phố mà Jim đang sống, làm việc cùng tổ chức với Jim. Con trai nhỏ của D. vẫn đang ở Hà Nội cùng bà ngoại, cô ấy dự định đợi khi công việc ổn định thì mới đưa con sang.

Công việc của D. khiến cô ấy phải đi rất nhiều nơi, trái đất trở nên xẹp lép như cái bánh đa. Nhưng tình cảm với Jim thì lại phồng lên. Họ yêu nhau. Dân thích đọc thích viết mà yêu nhau thì lằng nhằng lắm. Có những ngày Jim viết cho D. tới vài chục cái email. Còn D. thì bảo Jim theo cách mà người ta thường đọc được trong các tiểu thuyết diễm tình, mình yêu nhau nhưng phải quên nhau đi, như vậy thì chỉ có hai người khổ.

– Sao ông không nghĩ tới chuyện ly dị? Rồi lấy D.?

– Tôi cũng nghĩ đến chuyện ly dị vợ. Nhưng cậu biết đấy, khi đã sống với nhau hai mươi mấy năm và vợ tôi lại là một người rất tốt, thì làm sao tôi có thể nói với vợ mình về D.

Tôi ngúc ngắc đầu, uống bia, bia rất ngon. Chuyện này đại loại giống như một bài hát của Lobo. But girl, how can I tell her about you. Làm sao tôi có thể nói với vợ tôi về em đây, vợ tôi oánh tôi bỏ mẹ!

– Tôi không biết phải làm gì nữa. Tôi có vợ, nhưng tôi không thuộc về cô ấy nữa. Tôi đã thuộc sở hữu của D. Nhưng không thể đến với D. Vậy nên là tôi chỉ có một mình, cô đơn, và uống bia với cậu ở đây.

– Tôi nghĩ ông cần thời gian và bia giúp cho thời gian qua đi êm ái.

Khi có bia rồi thì tôi có thể nói những câu tiếng Anh dài, đôi khi vừa dài vửa đúng ngữ pháp mới vãi đái! Chúng tôi gọi thêm mấy chai Ken nữa. Hai thằng đều có sở thích uống bia với thật nhiều đá. Thằng cha mọt sách mọt chữ này dường như bị chữ nghĩa và các định nghĩa trong sách vở của những thằng chết rồi đè bẹp. Điều hắn cần đâu phải là suy tư ngẫm ngợi. Điều hắn cần là bựa. Bựa lên, để mà về bảo vợ là anh đã yêu người khác, hoặc bựa lên để vứt cái mà hắn nghĩ là tình yêu đích thực vào sọt rác.

Hắn đúng là một thằng loser. Một thằng nô lệ, nô lệ của tất cả. Nô lệ của công việc, của gia đình, của con cái và sự học hành tốn kém của chúng, nô lệ của sự tốt đẹp của bà vợ, nô lệ của tình cảm với D., thậm chí nô lệ của tôi trong thời điểm này, khi bỗng dưng hắn nói những điều quá riêng tư với một người mới gặp, chỉ vì người đó là bạn của D.

Jim gục gặc đầu, buồn bã.

– Bốn năm nữa, khi tôi xong trách nhiệm với những đứa con, tôi sẽ bỏ việc và tới sống ở Hà Nội để viết?

– Tại sao lại là Hà Nội, thiếu gì nơi thích hợp hơn để yên tĩnh mà viết trên trái đất này?

– Ở Hà Nội có D. Con của D. đang ở Hà Nội, tôi nghĩ cô ấy sẽ không mang con đi đâu mà sẽ tìm cách về đây, ở Hà Nội.

***

Hà Nội. Nơi mà ai cũng muốn bỏ nó mà đi nhưng đi rồi thì đều buồn nhớ. Nó luôn để lại một khoảng trống cho những người ra đi. Hóa ra Jim từng ở Hà Nội ba năm. Ông ta là tây kiểu công nhân cao cấp, tây nhiều tiền, và Hà Nội của bọn tây nhiều tiền  thì rõ ràng là chả ra cái gì cả. Ông ta sống ở Hà Nội ba năm nhưng hầu như không biết gì về Hà Nội, ông ta làm việc mười đến mười hai tiếng mỗi ngày, ở Hà Nội, ở Kuala Lumpur, ở New York hay Dubai đều thế cả. Nhưng ở Hà Nội, với Jim, là có D. Hà Nội với ông ta là D.

Một ngày kia nếu cuộc tình này qua đi, hẳn ông ta vẫn sẽ nhớ mãi về Hà Nội. Và ngậm ngùi buồn nhớ, lôi clarinet ra mà thổi. Hoa sữa vẫn nồng nàn đầu phố đêm đêm, thế đéo nào em lại quên anh, thế đéo nào em lại quên anh.

Đột ngột Jim kết thúc cuộc bia.

– Bây giờ tôi phải về, về làm việc.

– Làm việc gì giờ này? Tôi nghĩ chúng ta nên uống tới khi say rồi về, cho sướng.

– Giờ này, ở bên Mỹ là giờ bọn nó vào làm việc. Tôi phải về khách sạn rồi làm việc với bọn nó, tôi có mấy việc phải hoàn thành. Rồi mai 8h tôi phải dậy ra sân bay, 10h bay đi Bankok.

Tôi hơi chán. Bia còn đang dở mồm. Nhưng tôi hiểu Jim đang có cảm giác thê thõm khi mà nói ra quá nhiều điều riêng tư với một thằng ranh kém mười mấy tuổi mới gặp lần đầu.

Thế là chúng tôi thanh toán, rồi ra về. Jim ngồi trong xe và tiếp tục lắng nghe những bản nhạc nhà quê Mỹ.

– Năm tới tôi còn phải quay lại Hà Nội một hoặc vài lần.

– Cứ gọi điện cho tôi để uống bia, nếu thích.

– Uh. Lần sau tôi muốn nghe cậu kể tất cả những gì cậu biết về D. Tôi muốn biết những điều bí mật của D.

– Điều bí mật của D. là chẳng có điều bí mật nào cả, cô ấy chỉ cố gắng để chiến đấu với cuộc sống khó khăn này.

Tới cửa khách sạn. Tôi và Jim cùng ra khỏi xe, bắt tay nhau. Chúng tôi bắt tay nhau, cười, nói rằng rất vui khi gặp nhau, y như hai đối tác công việc. Rồi Jim nhanh chóng vào trong sảnh khách sạn, tôi nhìn theo và thấy nỗi buồn rơi lả tả sau lưng hắn, bước tới giữa sảnh thì hắn đã lại trở thành một diễn viên Jim đang đóng vai Jim.

Hắn nhập vai hắn đạt quá, và đó chính là vấn đề.

***

Tôi hát rống lên như bò trong xe, hát theo mấy bài nhà quê Mỹ.

***

Tôi về, dĩ nhiên phải uống thêm một cơ số bia nữa cho nó đủ đô ngủ cho ngon, vừa uống vừa viết những dòng trên, rồi ném vào sọt rác. Hôm nay giở sọt ra ra đọc lại, lại thấy vui vui. Nên post.